پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

بررسی ترجمه سورآبادی بر اساس نظریه نظم جرجانی ( بررسی موردی جملات استفهامی)

نوع مقاله : پژوهش کاربردی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبایی

2 عضو هیئت علمی دانشگاه علامه

3 استادیار گروه مترجمی عربی دانشگاه دامغان

چکیده

ترجمه و تفسیر سورآبادی یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین تفسیرهای اهل سـنّت بـه زبـان فارسی است. سورآبادی در حدود سال 470 هجری این تفسیر را به رشته تحریر در آورده است. وی در ذیل هریک از آیات، پس از ترجمه به تفسیر آیات پرداخته است و تلاش نموده از نظر زبانی به ویژه از نظر رعایت نکات صرفی، بلاغی و نحوی، تعادل کافی برقرار نماید. در این مقاله تلاش شده است دیدگاه جرجانی در مورد نظم و در باب استفهام مورد بررسی قرار گیرد و پس از آن بر اساس نظریه نظم عبدالقاهر جرجانی و دیدگاه بلاغی وی در باب استفهام، ترجمه برخی از آیاتی که مربوط به استفهام است و جرجانی در کتاب دلائل الاعجاز خود به بررسی این آیات پرداخته است مورد بررسی قرار گیرد. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی به این نتیجه می‌رسد که سورآبادی در ترجمه تحت اللفظی خود از آیات شریفه مورد بحث ساختار زبان مبدا را بر هم نزده و بر اساس همین سبک به مقوله تقدیم و تاخیر توجه کرده است. از سویی دیگر وی در ترجمه خود به جایگاه معانی ثانویه استفهام توجه نموده است اما به صورت دقیق جایگاه بلاغی تقدیم و تاخیر را مد نظر قرار نداده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The investigation of Surabadi Translation according to the Abdul Qader Al Jorjani's theorg of order. (case study of question sentencs.)

نویسنده [English]

  • morteza zare 3
چکیده [English]

The investigation of Surabadi Translation according to the Abdul Qader Al Jorjani's theorg of order. (case study of question sentencs.)
One of the most important and theoldest interpretations of Sunni in Persian language isthe translation and interpretation of Surabadi. Around the year of 470 Hegira, Abu Bakr 'Atiq ibn Mohammad al-Heravi, known as Surabadi, wrote this interpretation. Surabadi under any of the verses, after the translation, interpreted the versesand tried to obtain an adequate balance in terms of observing morphological and syntactic rhetoric.The present article investigates Jurjani’sviews on order and questions and after that the article studies the translation of some verses according tothetheory of orderand his rhetorical perspective on questions. Jurjani surveyed these verses, which are related to questions, in his book titled “ Alajaz reasons”. Adopting a descriptive-analytic approach the article concludes that in his own literal translation of these holy verses, Surabadi did not change the structure of the source text and using this strategy, he noticed dedicate and delay categories. On the other hand, in his translationhe accounted for the importance of Secondary meanings questions but he did not consider the rhetorical position of dedicate and delay meticulously.
.

کلیدواژه‌ها [English]

  • theory of order
  • Jorjani
  • Surabadi
  • questions
  • translation
آل بویه لنگرودی، عبدالکریم؛ ورز، لیلا (1389). «عناصر زیبایی­شناسی سخن از دیدگاه عبدالقاهر جرجانی و بندتو کروچه و آ. ای. ریچاردز». فصلنامه لسان مبین (پژوهش ادب عربی). سال دوم. دوره جدید. شماره 1.
ابن­هشام انصاری، جمال­الدین (2007). مغنی اللبیب. تحقیق سعید الافغانی.  بیروت: دارالفکر.
بیهقی، ابوالفضل (1324). تاریخ بیهقی. تصحیح دکتر فیاض و دکتر غنی. تهران: چاپخانه بانک ملی.
جارالله حسین دزه‌یی، دلخوش (2008). الثنائیات المتغایرة فی کتاب دلائل الاعجاز الاعجاز لعبدالقاهر الجرجانی. اردن: دار دجله.
جرجانی، عبدالقاهر (1984). دلائل الاعجاز. تعلیق ابوفهر محمود محمد شاکر.  القاهره: مکتبه الخانجی.
دانشنامه بزرگ اسلامی. جلد 15.  مقاله ترجمه قرآنی. شماره 5871. مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی. زیر نظر سیدمحمدکاظم موسوی بجنوردی. سایت کتابخانه مدرسه فقاهت.
ساسانی، فرهاد (1387). «نگاهی به نظریه ساخت و معناهای افزوده عبدالقاهر جرجانی». زیبا شناخت. شماره 19. صص 324-315 .
سعدی شیرازی، بوستان (1392). تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی. چاپ یازدهم. تهران: نشر خوارزمی.
سورآبادی، عتیق بن محمد (1380). تفسیر سورآبادی. تصحیح علی اکبر سعیدی سیرجانی. تهران: انتشارات فرهنگ نو.
سیبویه (1983). الکتاب. تحقیق عبدالسلام هارون. ط3. عالم الکتب.
عالی عباس­آباد،  یوسف (1390). «ویژگی‌ها و ارزش‌های تفسیر سورآبادی». مجله صحیفه مبین. شماره 49. صص 180-165
علوی مقدم، محمد؛ اشرف­زاده، رضا (1381). معانی و بیان. تهران: انتشارات سمت.
عشماوی، محمدزکی (1984). قضایا النقد الأدبی بین القدیم والحدیث. بیروت: دارالنهضة العربیة للطباعة و النشر.
مدرسی، سیدمحمدتقی (1377). تفسیر هدایت. جلد 5. مشهد: بنیاد پژوهش­های اسلامی.
معتمدی، رسول (1373). «ترجمه و جایگاه ترجمه قرآن کریم». مجله پیام قرآن. شماره 2.
میرباقری فرد، سیدعلی­اصغر؛ هاشمی، سیدمرتضی؛ صفری فروشانی، حکمت­الله (1390). «نقد و تحلیل مبحث تقدیم و تأخیر در علم معانی (براساس بوستان سعدی)». مجله بوستان ادب دانشگاه شیراز. سال سوم. شماره 3.
مهیار، محمد (1385). «ترجمه قرآن، ابوبکر عتیق نیشابوری (سورآبادی)». نشریه بینات. شماره 49 و 50.
ناصری، مهدی؛ شیروی خوزانی، مصطفی؛ محمودرضا، توکلی محمدی (پاییز و زمستان 1393). «ترجمه‌های تحت­اللفظی معاصر قرآن کریم، برتری‌ها و کاستی‌ها». دوفصلنامه مطالعات ترجمه قرآن و حدیث. دوره 1. شماره 2.
نیکوبخت، ناصر؛ هوشنگی، مجید (1392). «تحلیل بن‌مایه‌های استفهام در دیوان ناصرخسرو». سال چهارم. شماره 2.
ناصرخسرو قبادیانی (1384). دیوان اشعار. تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقق. تهران: دانشگاه تهران.