پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

بررسی ایهام تناسب و کارکردهای آن در غزل های سلمان ساوجی

نوع مقاله : تحلیلی و انتقادی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه

2 دانشگاه شهرکرد

3 دانش آموخته زبان و ادبیات فارسی

چکیده

ایهام و به خصوص ایهام تناسب نقش مهمی در هنری کردن شعر هر شاعری دارد. هدف از نگارش این مقاله نیز بررسی این صنعت بدیعی و کارکردهای آن در اشعار سلمان ساوجی است.
ایهام تناسب مهمترین مختصه ی سبکی شعر سلمان است و از آن برای ایجاد ابهام هنری، موسیقی شعر، برجسته سازی معنا، گسترش زبان، تزئین هنری و انسجام بهره برده است. ایهام تناسب به گونه ای در شعر سلمان به کار رفته است که می توان هر دو معنی را مد نظر داشت یا این که انتخاب یکی از دو معنی بسیار دشوار است، این موضوع سبب ایجاد ابهام هنری در شعر وی شده است. همچنین از طریق تقابل و تناظرهای ایجاد شده از طریق ایهام تناسب، موسیقی شعر خود را غنی کرده است. با ارتباطی که از طریق ایهام تناسب در بین کلمات شعر ایجاد می کند، انسجام شعر وی نیز بسیار قوی شده است. همراه شدن ایهام تناسب با صنایع بدیعی و صورخیالی همچون تضاد و ترادف، تلمیح، تشخیص، حس آمیزی، تشبیه، استعاره، مجاز و به خصوص کنایه، موجب شده تا زبان شعر سلمان از زبان نثر فاصله بگیرد، ظرفیت زبان شعر وی برای برانگیختن عواطف خواننده بالا برود و با توجه به این که خواننده در کنش خواندن و خلق معنا مشارکت می یابد، به یک خواننده فعال تبدیل شود و در نتیجه به التذاذ هنری دست بیابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

“Eiham Tanasob” and its functions in the lyrics of Salman Savoji

نویسندگان [English]

  • masood frozande 1
  • ebrahim zaheri 2
چکیده [English]

“Eiham” and especially “Eiham Tanasob” have an important role in enhancing the quality of the poems. Salman Savoji used Eiham to create artistic ambiguity, solidarity, and internal music. The purpose of this article is to study Eiham and its functions in the poems of Salman Savoji. “Eiham Tanasob” is the most dominated characteristic in Salaman`s poetic style and is used to create artistic ambiguity, rhythm of poem, enhancement of meaning, expanding the language, artistic decorating, and solidarity. In Salman`s poems, Eiham is used in a way that we can understand both the close and the far meaning of the words or it is very difficult to choose one of the meanings which results in an artistic ambiguity. He also enhanced the rhythm of his poems by contrast and symmetry which are the results of “Eiham Tanasob”. The relation that is made between the words of the poem by “Eiham Tanasob” results in a great solidarity. “Eiham Tanasob” along with other kinds of rhetoric and other forms of imagery used in his poems cause to distinguish his poetry language from prose, enhance the capacity of his poetry language to motivate the feelings of the readers, and according to the cooperation of the readers in creating the meaning the reader becomes an active one and results in artistic satisfaction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Salman
  • Eiham Tanasob
  • artistic ambiguity
  • rhythm of poem
اصلانی،محمدرضا.(1385). فرهنگ واژگان و اصطلاحات طنز. تهران: انتشارات کاروان. چاپ اول.
پرین،لارنس.(1373). درباره شعر. ترجمه فاطمه راکعی. انتشارات اطلاعات. چاپ اول.
تجلیل،جلیل. (1370). معانی و بیان. تهران: نشر دانشگاهی. چاپ پنجم.
جرجانی،عبدالقاهر. (1368). دلایل الاعجاز فی القرآن. ترجمه و تحشیه سید محمد رادمنش. مشهد: آستان قدس رضوی.
حیدری،علی و فروغی اعظم، پویا.(1390)، «ایهام تناسب در قصاید خاقانی»، مجله بوستان ادب. دانشگاه شیراز، سال سوم، شماره­ی چهام، ص66-45.
شبلی ­نعمانی.(1339). شعر العجم. ترجمه محمد تقی فخر داعی گیلانی. تهران: ابن سینا. چاپ دوم.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1391). موسیقی شعر. تهران: آگاه. چاپ سیزدهم.
ـــــــ.(1370). صور خیال در شعر فارسی. چاپ چهارم. تهران: انتشارات آگاه.
شمیسا، سیروس. (1381). نگاهی تازه به بدیع. تهران: فردوس.
ـــــ (1379). بیان.تهران:انتشارات فردوس.
ـــــ. (1380). نقد ادبی. تهران.
شوالیه ژان و آلن گربران. (1378). فرهنگ نمادها. ترجمة سودابه فضایلی. تهران: جیحون.
صفا، ذبیح­الله. (1372). تاریخ ادبیات در ایران. ج سوم. چاپ نهم. تهران: انتشارات فردوس.
صفوی، کورش.(1390). از زبان شناسی به ادبیات. جلد2 (شعر). چاپ سوم.تهران: انتشارات سوره مهر.
فالک، جولیا اس.(1372). زبان شناسی و زبان. ترجمه خسرو غلامعلی زاده. چاپ دوم. مشهد  آستان قدس.
فتوحی، محمود.(1386). بلاغت تصویر. چاپ اول. تهران: انتشارات سخن.
ـــــ(1391). سبک شناسی. چاپ اول. تهران: انتشارات سخن.
لطفی  پور­ساعدی، کاظم. (1371). درآمدی به اصول و روش ترجمه. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
محبتی، مهدی.(1380). بدیع نو. چاپ اول. تهران: انتشارات سخن.
مظفری، علیرضا.(1381). خیل خیال. ارومیه: نشر دانشگاه ارومیه. چاپ اول.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
وحیدیان کامیار، تقی. (1379). بدیع از دیدگاه زبانشناسی. تهران: دوستان.
ولک،رنه. (1373). تاریخ نقد ادبی. جلد4. ترجمه سعید ارباب شیرانی. تهران:انتشارات نیلوفر.
همایی، جلال الدین. (1377). فنون بلاغت و صناعات ادبی. قم: هما.
Geeraerts, D, (1995) Cognitive linguistics: Handbook of pragmatics, Amsterdam: J. Benjamin Pub. Co.