پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

(بررسی تحلیلی چوگان در اشعار فارسی با تکیه بر بخش" هنر نمودن سیاوش پیش افراسیاب" شاهنامة فردوسی)

نوع مقاله : تحلیلی و انتقادی

نویسندگان

1 مدرس مراکز عالی علمی کاربردی جهاد دانشگاهی زرند و کرمان و فنی حرفه ای کوهبنان و دانشگاه پیام نور کوهبنان دبیر آموزش و پرورش کوهبنان

2 مدرّس مرکز آموزش عالی غیرانتفاعی افضل کرمانی دبیر آموزش و پرورش کوهبنان.

چکیده

چوگان یکی از ورزشهای نشاط‌آور و هدفدار ایران باستان است که امروزه مورد بی مهری قرار گرفته است. از آنجا که ادبیّات غنی فارسی از جمله معتبرترین منابع برای مطالعة فرهنگ و تمدّن پربار ایران زمین است؛ در این پژوهش سعی برآن است تا با استناد به شواهد شعری، علی‌الخصوص شاهنامة فردوسی و تجزیه و تحلیل برخی ابیات آن، هویّت ایرانی ورزش چوگان، روشن شود.
از یافته های مهم این پژوهش می توان به آشنایی کامل شاعران با ورزش چوگان و استفاده از اصطلاحات ویژة آن در اشعار فارسی، کاربردهای متفاوت ادبی آن، ازجمله تشبیه و کنایه، رفع ابهام ارتباط چوگان و ترکان در برخی ابیات، نگاه همه جانبة فردوسی به ورزش چوگان از جزئی ترین موارد تا کلّی ترین مفاهیم آن، حتّی توجّه خاص به موضوعاتی که جزو مباحث امروزی ورزش هستند؛ از جمله: روانشناسی ورزش، جامعه شناسی ورزش، موسیقی و ورزش و... در توصیف مسابقة چوگان بین ایران و توران و ... اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analytical investigation of polo in Persian poems ,emphasizing on that part of Shahnameh Ferdosi which is about the exhibition of the skills of Siyavash before Afrasiyab

چکیده [English]

Polo (Chogan) was an exhilarating and purposeful sport in the ancient Iran( Persia) and unfortunately today, this sport is ignored. Considering the fact that the rich Persian literature is among the most authentic sources of knowledge for studying the precious culture and civilization of Iran ,this research intends to demonstrate the Iranian identity of polo ,using poetical proof ,especially by analyzing some verses of the book of the kings (Shah Nameh),
This research found that poets were completely familiar with Chogan (polo sport) and they actually used some of the polo idioms in their poems in different forms such as simile and allusion and they have clarified that polo is not related to the Torks and they have shown that it is an Iranian sport.
Ferdosi had a comprehensive attitude to polo sport and he cared about everything in this sport even subjects that are among today`s sport subjects ,including sport psychology and sport sociology ,music and sport, in describing the polo competition between Iran and Turan, Ferdosi paid a great attention to these things.

کلیدواژه‌ها [English]

  • polo sport
  • Iran
  • Torks
  • Persian poem
  • Shah Nameh ( the book of kings)
اختیاری، زهرا (1390). «سایه روشنِ آثار و نوشته­های قاسمی گنابادی». نشریّة ادب و زبان. دانشگاه شهید باهنر کرمان. دورة جدید. شمارة 30. (پیاپی 27). زمستان. ص 77-47.
اختیاری، زهرا(1394). «نقدی بر تصحیح گوی و چوگان قاسمی گنابادی». نشریّة متن­شناسی ادب فارسی دانشگاه اصفهان. دورة جدید. شمارة 4. (پیاپی28). زمستان. ص 40-25.
امیر معزّی (1385). کلیات دیوان امیرمعزّی. مقدّمه، تصحیح و تعلیقات محمّدرضا قنبری. تهران: انتشارات زوّار.
بابا افضل کاشانی (بی­تا). دیوان حکیم افضل­الدّین محمّد مرقی کاشانی (باباافضل). بررسی و مقابله و تصحیح از مصطفی فیضی، حسن عاطفی، عبّاس بهنیا و علی شریف. کاشان: انتشارات ادارة فرهنگ و هنر کاشان.
پادشاه محمّد (1335). فرهنگ آنندراج. زیر نظر محمد دبیرسیاقی. تهران: خیّام.
تبریزی، محمّدبن خلف تبریزی متخلّص به برهان (1362). برهان قاطع. به اهتمام محمّد معین. تهران: انتشارات امیرکبیر.
حافظ، شمس­الدین محمد (1372). دیوان حافظ. از روی نسخة غنی و قزوینی با مقدّمة دکتر سیّد محمّدرضا جلالی نائینی. چاپ دوم. تهران: چاپ مهتاب.
حاکمی، اسماعلیل (1377). برگزیدة اشعار رودکی و منوچهری. چاپ ششم. تهران: انتشارات اساطیر.
دهخدا، علی­اکبر (1377). لغت­نامة دهخدا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
سجّادی، جعفر (1393). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. تهران: کتابخانة طهوری.
سعدی (1373). کلّیّات سعدی. تصحیح محمّدعلی فروغی. چاپ دوم. تهران: انتشارات نگاه.
شهبازی، علیرضاشاپور (1376-1375). «اسب و سوارکاری در ایران باستان». مجلّة باستان­شناسی و تاریخ. سال یازدهم. شمارة اوّل و دوم. پائیز و زمستان 75 و بهار و تابستان 76.
صائب تبریزی (1366). دیوان اشعار. به کوشش محمّد قهرمان. جلد سوم. تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی.
عارفی هروی (2012). «حال­نامة عارفی مشهور به گوی و چوگان». به کوشش بهرام گرامی و زهرا مجیدی (یوسفی). ایران­نامه. سال 27. شمارة 2 و3.
عبدلی، بهروز (1384). مبانی روانی- اجتماعی تربیت بدنی و ورزش. تهران: انتشارات بامداد کتاب.
عراقی (1388). دیوان اشعار. به کوشش دلارام پورنعمتی. رشت: نشر گلسار.
عنصرالمعالی (1387). قابوسنامه. به اهتمام و تصحیح غلامحسین یوسفی. چاپ شانزدهم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
فرّخی سیستانی (1371). دیوان اشعار. به کوشش محمّد دبیرسیاقی. چاپ چهارم. چاپ گلشن.
فردوسی (1378). شاهنامه. مطابق چاپ مسکو نشر قطره. تهران: انتشارات پیوند معاصر.
فلّاح، مرتضی (1389). «مبانی آموزش و پرورش در شاهنامه». نشریّة ادب و زبان. دانشگاه شهید باهنر کرمان. شماره 28. (پیاپی 25). زمستان.
قاسمی گنابادی (1393). «گوی و چوگان». ضمیمۀ دوفصلنامۀ آینۀ میراث. سال دوازدهم. شماره 34. پیاپی 61.
کرمی چمه، یوسف (1391). «نمود چوگان در غزلیّات حافظ». پیام بهارستان. شماره 15. بهار.
کزّازی، میرجلال­الدّین (1386). نامة باستان (ویرایش و گزارش شاهنامه فردوسی). جلد سوم، چاپ سوم، تهران: سمت.
کزّازی، میرجلال­الدّین (1387). نامة باستان (ویرایش و گزارش شاهنامه فردوسی). جلد نهم. تهران: سمت.
کزّازی، میرجلال­الدّین (1386). نامة باستان (ویرایش و گزارش شاهنامه فردوسی). جلد اوّل. چاپ ششم. تهران: سمت.
گل­وردی، محمّدجعفر (1390). بررسی و تحلیل نقش ورزش در شاهنامة فردوسی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد انار.
معین، محمّد (1386). فرهنگ معین. 6 جلد. چاپ بیست و چهارم. تهران: امیرکبیر.
مولوی، جلال­الدیّن محمّد (1363). کلّیّات شمس یا دیوان کبیر. با تصحیحات و حواشی بدیع­الزّمان فروزانفر. چاپ سوم. تهران: چاپخانة سپهر.
نظامی گنجه ­ای (1376). مخزن­الاسرار. با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی و به کوشش سعید حمیدیان، تهران: نشر قطره.
نظامی گنجه ­ای(1376). مخزن­الاسرار. تصحیح بهروز ثروتیان. چاپ دوم. تهران: چاپخانة سپهر.
نظامی گنجه ­ای(1388). خسرو و شیرین. با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی. چاپ دوم. تهران:  انتشارات زوّار.
نظامی گنجه ­ای(1388). هفت پیکر. با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی و به کوشش  سعید حمیدیان. چاپ هشتم، تهران:  نشر قطره.
نظامی گنجه ­ای(1376). شرف­نامه. با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی و به کوشش سعید حمیدیان. تهران: نشر قطره.