دانشگاه پیام نور
فصلنامه پژوهش های ادبی و بلاغی
2322-3979
5
4
2017
11
22
تحلیل ساختار روایی، نقد متن و بــــازخوانی داستان «پیرچنگی» براساس روایت شناسی بلاغی
11
32
FA
یوسف
عالی عباس آباد
پیام نور
yosef_aali@yahoo.com
صدیقه
سلیمانی
پیام نور
s_solimani79@yahoo.com
10.30473/pab.2017.5073
در این پژوهش، ساختار روایی براساس روایتشناسی بلاغی و بازخوانی نقد و تفسیر شده است. مولوی در پیرنگ داستان از داستان ضمنی و روایت بهره گرفته و سعی در بازسازی نمادین اندیشه و آرای خود دارد. «پیر رامشگرِ چنـگی» هستة اصلی داستان را تشکیل میدهد. مهمترین تنش و ناپایداری که در متن روایت وجود دارد، حول وضعیت پیرمرد رامشگر میگردد و هستة مرکزی تئوری و ایدة شاعر را تشکیل میدهد. ساختار این داستان را میتوان براساس نظریههای روایتشناسی، عناصر داستان و پلات یا پیرنگ مطالعه کرد. وجود «انسجام متن»، زمینة اصلی چنین مطالعاتی است. اینفرضیه چارچوب و سرفصلهای بهخصوصی دارد که در پیکره و متن پژوهش، تکتک آنها بررسی و تبیین شده است. شاعر، آگاهانه این گونه ساختار روایی را برگزیده تا بهوسیلة شخصیتها و اتفاقات داستان، خیزابها و وقوع پدیدههای پیشبینیناپذیر در مسیر داستان و عوامل دیگر، مفاهیم خاصی را القا کند. شاعر (راوی) با این ترفند، هم مخاطب را در اختیار دارد و هم منطق و استدلال خود را. در این مقاله، تحلیل محتوایی شیوة بررسی اشعار است که با استفاده از آن و تجزیه و تحلیل دادههای متن، به ابعاد گوناگون سؤالهای طرحشده پاسخ داده شده است.
جلال الدین محمد مولوی,پیر چنگی,ساختار روایی,تحلیل روایی,نقد متن و بازخوانی
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_5073.html
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_5073_d28fa556bf787295e722c8d8b0dfc127.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه پژوهش های ادبی و بلاغی
2322-3979
5
4
2017
11
22
نگاهی به شعر کمال خجندی از چشم انداز علم بدیع
33
50
FA
رحمان
مشتاق مهر
استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهد مدنی
r.moshtaghmehr@gmail.com
آمینه
فیضی
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
aminahfeizi23@gmail.com
10.30473/pab.2017.5074
بیتردید دو عامل مهم تخیّل و زبان در خلق شعر مؤثر هستند. شاعر با کمک تخیّل از تمام امکانات و شگردهای زبانی مانند بیان، بدیع و معانی بهره گرفته و دست به آفرینش ادبی میزند. در این میان، بدیع به عنوان یکی از علوم مهم بلاغی و شگردهای زیباییشناختی در تناسب و توازن درونی کلام نقش مؤثری دارد. این تناسب و توازن که در نقد ادبی نو و به ویژه فرمالیستهای روسی به آن توجه ویژهای میشود، حاصل هماهنگی عوامل و عناصر زیباییشناختی مانند وزن، قافیه، ردیف، صنایع لفظی و معنوی، عناصر موسیقایی و... است. کمال به عنوان شاعری برجسته و توانمند از تمام امکانات و شگردهای بلاغی بهویژه بدیع معنوی و لفظی همچون مراعات نظیر، تمثیل، اسلوب معادله، تلمیح، سجع، جناس و جز اینها بهره گرفته است. این مقاله بر آن است که دیوان کمال را از دیدگاه انواع تناسبات معنوی بررسی کند.
واژگان کلیدی: بدیع,تناسب,توازن,دیوان کمال خجندی
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_5074.html
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_5074_4e9f4db3328c78425dfada3fbb496228.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه پژوهش های ادبی و بلاغی
2322-3979
5
4
2017
11
22
بررسی صوری و محتوائی دیوان لامعی گرگانی
51
68
FA
احمد
محمدی
عضو هیات علمی
a_mohammadi56@yahoo.com
پروین
ابیضی اسفهلان
عضو هیات علمی
p.abyazi@yahoo.com
لامعی گـرگـانی از شعرای دربار سلجوقی در قرن پنجم هجری است که در شعرش غالب اختصاصات سبک خراسانی قابل مشاهده است. در مقاله حاضر به بخش عمدهای از این خصیصهها در بُعد صورت و محتوا اشاره شده است. سؤال اصلی این پژوهش این است که مهمترین ویژگیهای صوری و محتوایی شعر لامعی کداماند و برجستهترین تفاوتها و تشابههای شعر این شاعر در مقایسه با شعر اقران خود کدام است. برای پاسخ به این پـرسـش در بخـش مربـوط بـه ویـژگـیهـای صـوری، خصیصههای دستوری، نوشتاری و واژگانی شعر لامعی به همراه نحوه به کارگیری فنّ تشبیه در شعر این شاعر با ذکر شواهد مربوط بیان شده است و در ادامه در بخش دوم، به مهمترین ویژگیهای محتوایی شعر لامعی از قبیل تلمیح و اقسام آن (تلمیحات قرآنی و غیرقرآنی)، نحوه نگـرش شاعـر بـه آییـن زردشت و پیروان آن، بازتاب سخنـان حکیمـانـه و نمونـههایـی از تصویرآفرینیهای معنایی بدیـع و خـاص شاعر اشاره شده است. بررسی نحوه تقلید و تتبع از شعر شاعران عرب و نیز اقتباس و اخذ مضمون از شعرای پیشین زبان فارسی توسط لامعی، از دیگر مباحث این بخش است.<br /> <strong>کلیدواژهها:</strong> لامعی گرگانی، شعر سبک خراسانی، شعر دوره سلجوقی، بررسی صوری و محتوایی.
لامعی گرگانی,شعر سبک خراسانی,شعر دوره سلجوقی,بررسی صوری و محتوائی
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_5069.html
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_5069_97f86d77b274976cf32dd4cf70c1b576.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه پژوهش های ادبی و بلاغی
2322-3979
5
4
2017
11
22
تصویرپردازی معشوق در لیلی و مجنون نظامی و جامی بر اساس تصویر مجازی و زبانی
69
90
FA
سارا
زارع جیرهنده
دانشجوی دکترا
sarazaree@yahoo.com
مرتضی
محسنی
دانشیار
mohseni45@yahoo.com
<em>لیلی و مجنون</em> جامی از معروفترین نظیرههای لیلی و مجنون نظامی است. پژوهش حاضر که به شیوۀ تحلیل محتوا صورت گرفته، درصدد یافتن وجوه اشتراک و اختلاف تصویر زبانی و مجازی از معشوق در دو اثر است. براساس یافتهها آشکار شد که تصویر معشوق در هر دو منظومه در بهکارگیری تصاویر مجازی و آرایههای بلاغی از جمله تشبیه و استعاره اغلب مشابه است. هر دو شاعر در تشبیه و استعاره، بیش از همه، شکل و رنگ و اندازه را که بر دریافت بینایی استوار است، اساس قرار دادهاند، اما جامی به تشبیهاتی که براساس بویایی شکل گرفته، توجه بیشتری دارد. دو شاعر در بهکارگیری نوع تصویر، تفاوتهای آشکاری با هم دارند. نظامی بیشتر دلبستۀ ارائۀ «تصویر مجازی» از معشوق است، ولی جامی علاوه بر آنکه اغلب از این تصاویر تقلید میکند، از «تصویر زبانی» بیشتر و متفاوتتری در پردازش معشوق استفاده میکند. نظامی با برجسته کردن تصاویر مجازی و با گسترش حوزۀ آن با بهکارگیری دانشهایی چون پزشکی، قرآن، باور عامیانه و اصطلاحات بازی، به مبالغه در تصویر روی آورده بنابراین، به وجهۀ خیالین و رمانتیکی اثرش میافزاید. لکن جامی به مدد تصاویر زبانی متفاوت، به وجهۀ رئالیستی منظومۀ خود اضافه میکند.
معشوق,لیلی و مجنون,تصویرزبانی,تصویر مجازی
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_5070.html
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_5070_8afc42184b2cea3afedd126b72afd530.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه پژوهش های ادبی و بلاغی
2322-3979
5
4
2017
11
22
بررسی دلالت های معنایی قصیده «البکاء بین یدی زرقاء الیمامة» أمَل دُنقُل بر پایه نقد سبکشناسانه
91
106
FA
عزت
ملاابراهیمی
هیات علمی دانشگاه تهران
mebrahim@ut.ac.ir
شیرین
بنی طبا
دانشگاه تهران
سروده «البکاء بین یدی زرقاء التمامة» از جمله سرودههای انتقادی و تأثیرگذار أمل دنقل (1940- 1983م)، شاعر نامدار معاصر مصری است که با زبانی ساده و در عین حال مبهم، به بازنمایی اوضاع سیاسی و اجتماعی کشورهای عربی و آسیبشناسی علل شکست جنگ ژوئن در 1967م اختصاص یافته است. شاعر همچنین در این قصیده از مواضع سازشکارانه سیاستمداران جهان عرب که شکست و ناکامی را بر ملتهای خود تحمیل کردند، به سختی انتقاد میکند. پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی سبکی این قصیده بپردازد و میکوشد از رهگذر کاوش در سه سطح زبانی، ادبی و فکری اثر، به ارزیابی و نقد سبکشناسانه آن اقدام نماید و دلالتهای معنایی آن را استخراج کند. از جمله جلوههای سبکی این متن شکستن قالبهای سنتی شعر، باستانگرایی و به کارگیری میراث گذشتگان و حاکمیت روابط بینامتنی و کاربرد انواع تناص چون تناص دینی و یا تاریخی است. همچنین شاعر برای بیان اندیشه مورد نظر خود در سطح زبانی و ادبی به شکل مناسبی از ابزارهای زبانی بهره گرفته است. هر چند وی به ظاهر در سطح فکری قصیده تصویر آشکاری از خواستهها و آرزوهایش ارائه نمیدهد، اما در واقع مردم را به همدلی و خیزش جمعی فرا میخواند
کلیدواژهها: دلالت معنایی,سبکشناسی,امل دنقل,شعر عربی,قصیده زرقاء یمامه
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_5071.html
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_5071_b08ec543c847122445977ec1211764fb.pdf
دانشگاه پیام نور
فصلنامه پژوهش های ادبی و بلاغی
2322-3979
5
4
2017
11
22
بحثی در ترجمه شعر و دشواری انتقال ایماژهای شاعرانه و موسیقی شعر
107
122
FA
یعقوب
نوروزی
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ماکو، دانشگاه آزاد اسلامی،ماکو، ایران
noruziyagub@yahoo.com
سیف الدین
آب برین
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی،ارومیه،ایران
drabbarin@yahoo.com
ترجمه، برگرداندن متنی از زبانی به زبان دیگر است و مترجمان نقش رابط فرهنگی بین ملّتها را دارند و با ترجمه، ملل مختلف را با ویژگیهای فکری و فرهنگی متفاوت با هم آشنا میسازند. زبان هر ملّتی ویژگیهای آوایی، صرفی و نحوی و لغوی خاصّ خود را دارد و با توجّه به اینکه زبان، کالایی فرهنگی است به شدّت متأثر از فرهنگ، آداب و سنن، شیوههای زندگی، ویژگیهای محیطی و اقلیمی آن جامعه است. با این توصیف، ترجمه، انتقال فرهنگ یک جامعه در قالب زبان به جامعهای دیگر است و ترجمه، به سبب در همتنیدگی زبان و فرهنگ، کار آسانی نیست و ترجمۀ شعر با توجه به ویژگیهای خاصّ زبان شعر، دشوارتر است. در زبان شعر، کلمات صرفاً برای انتقال معنا به کار نمیروند و ویژگیهای زیباییشناسانۀ خاصّ خود را دارند. کلمات همزمان با ویژگیهای خاص آوایی و موسیقیایی خود و شکل قرار گرفتن، انتقال معنا را قوّت میبخشند و القائات و تداعی های متفاوتی را به ذهن متبادر میکنند که این ویژگی در ترجمه از میان میرود. علاوه بر این، بسیاری از مؤلفههای فرهنگ ملّی و بومی که در حافظه تاریخی یک ملّت ثبت شده و نمایندۀ مفاهیمی خاصّ هستند، قابل انتقال به زبان دیگر نمیباشند. در این مقاله از دشواری انتقال بُعد موسیقایی شعر و ایماژهای شاعرانه که رنگ ملّی و میهنی دارند، بحث شده و همزمان با این دشواری، ترجمۀ شعر برای ایجاد پل دوستی و تفاهم بین ملل امری الزامآور جلوه داده شده است.
ترجمه,شعر,موسیقی شعر,فرهنگ,عناصر ملی و بومی
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_5072.html
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_5072_40188a65c8ef56ac77f286a61771ee89.pdf