2024-03-28T11:26:35Z
https://pab.journals.pnu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=137
فصلنامه پژوهش های ادبی و بلاغی
پژوهش های ادبی و بلاغی
2322-3979
2322-3979
1392
1
4
بررسی ماهیت و مفهوم «درد و رنج» در اشعار طاهره صفارزاده
طاهره
میرزائی
مصطفی
گرجی
چکیده «درد و رنج» یکی از مفاهیم مهم و مسأله اصلی انسان در طول تاریخ بوده و هست؛ شاعران و نویسندگان به عنوان نمایندگان فرهنگ و هنر هر دوره به این مسأله مهم آگاهی داشته و در آثار خویش به آن پرداخته اند تا جایی که می توان گفت یکی از دلایل ماندگاری و راز بقای یک اثر ادبی، توجه عمیق و دقیق صاحب اثر به مسأله درد و رنج بشریت و نحوه بیان هنری آن است. در میان شاعران معاصر، شعر طاهره صفارزاده از این نظر قابل توجه و بررسی است؛پژوهش حاضر که به روش کتابخانه ای و به شیوه تحلیل محتوی انجام گرفته است، می کوشد تا ضمن آشنایی بیشتر با مفاهیم شعری صفارزاده، موضوع درد و رنج را در اشعار او و در چهار حوزه ماهیت شناسی، وجودشناسی ، غایت شناسی و وظیفه شناسی درد و رنج بررسی نماید. نتیجه بیانگر آنست که با توجه به اینکه صفارزاده شاعری اجتماعی و رسالت مدار است، روحیه مبارزه طلبی و ظلم ستیزی اش او را بر آن داشته تا نسبت به دردها و آلام بشری واکنش نشان دهد و با همه دردمندان جهان ابراز همدردی نماید؛ بنابراین درد و رنج مطرح شده در شعر او بیشتر از نظر اجتماعی قابل بررسی است.
درد و رنج
طاهره صفارزاده
ادبیات پایداری
شعر معاصر
2013
11
22
11
25
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_525_4b4f0f2951d3574dcfc69519e54bdce4.pdf
فصلنامه پژوهش های ادبی و بلاغی
پژوهش های ادبی و بلاغی
2322-3979
2322-3979
1392
1
4
بررسی کودک و دوران کودکی در حدیقه الحقیقه، مثنوی معنوی و بوستان
ابراهیم
ظاهری عبدوند
جمال الدین
مرتضوی
هدف از نگارش این مقاله، بررسی «کودک و دوران کودکی» در حدیقه الحقیقه، مثنوی معنوی و بوستان است. در این اشعار، کودک، انسانی ضعیف، ناقص و آسیب پذیر به تصویر کشیده شده است و دوران کودکی، مسیری است که باید از آن گذشت تا به بزرگسالی رسید. در شعر هر یک از این شاعران، کودک و دوران کودکی حالت نمادین یافته است و هر کدام از آنها، برای بیان مفاهیم اخلاقی و عرفانی مورد نظر خود به کودک و دوران کودکی توجه کردهاند. در حدیقه الحقیقه، این دوران، نمادی از دوران پیش از سلوک قرار گرفته است؛ دورانی که انسانها هنوز گرفتار تعلقات دنیوی هستند. در مثنوی معنوی، مولانا کودک و دوران کودکی را نمادی از دوران پیش از سلوک، سالکان و پیران قرارداده است. در بوستان، کودکی نمادی از دوران نادانی انسانهاست، افراد باید این دوران را پشت سر بگذارند تا به مرحله آگاهی و شناخت برسند. تولد، جنینی، به مکتب رفتن، عقل، گریه، شادی، تغذیه، بازی، راه رفتن و از شیر گرفته شدن کودک از جمله مسائلی هستند که دستمایه ساختن تصاویر هنری شده است.
کلیدواژه: کودک و دوران کودکی
نماد
مسائل اخلاقی و عرفانی
2013
11
22
26
47
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_526_93c4c62d40fd5223abb12990f97e47ca.pdf
فصلنامه پژوهش های ادبی و بلاغی
پژوهش های ادبی و بلاغی
2322-3979
2322-3979
1392
1
4
موانع و مراحل سلوک در منطقالطیر عطار
جلیل
مسعودی فرد
چکیده : منطقالطیر شاهکار بینظیر عطار در بیان سیر و سلوک عرفانی است. این اثر گزارش یک سفر روحانی دستهجمعی است برای یافتن حقیقت و تجربهی کمال. انسان امروز که از فقر معنویت رنج میبرد و غلبهی مادیت بر وجودش برایش ملالآور شده است، میتواند با مشارکت در این سفر به جستجوی معنا و حقیقت بپردازد. مرغان نماد سالکانی هستند که قصد سیر و سلوک دارند ولی مشکلات مانع حرکت آنان می شود. عطار با زبان هدهد به عذر و بهانه های آنان پاسخ می دهد و راه حل های مناسبی برای غلبه بر مشکلات سفر مطرح می کند و همراه آنان هفت وادی سلوک را طی می کند تا به درگاه سیمرغ برسند و حقیقت خویش را کشف کنند. در این مقاله موانع و مشکلات این سفر روحانی تحلیل شده و برای غلبه بر آنها راهحلهای عملی و کاربردی ارائه شده است. انسانها در یک حرکت جمعی با مشارکت مسئولانهی همهی اعضا و هدایت پیری دردآشنا میتوانند به تهذیب نفس بپردازند و خود را برای دیدار با دوست و وصال او آماده سازند.
موانع و مشکلات سلوک
هفت وادی
منطقالطیر عطار
2013
11
22
48
63
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_527_3df79d4c3897763675cf5c860684c8d0.pdf
فصلنامه پژوهش های ادبی و بلاغی
پژوهش های ادبی و بلاغی
2322-3979
2322-3979
1392
1
4
تحلیل و بررسی«رنگ سیاه» در اشعار نیما و محمود درویش
جواد
رنجبر
داود
نجاتی
عنصر رنگ، با ادبیات، پیوند تنگاتنگ و عمیقی دارد. رنگها، احساسات و نشانههای گوناگونی را القا میکنند که از طریق آن میتوان بسیاری از راز و رمزها را کشف نمود و از اوضاع سیاسی – اجتماعی عصر شاعر پرده افکند. نیمایوشیج در ادبیات معاصر فارسی و محمود درویش در ادبیات معاصر عربی، با هوشیاری و هنرمندانه از امکان برجستۀ رنگها در تصویرسازیهای خویش بهره جستهاند. در این نوشتار برآنیم تا بازنمود «رنگ سیاه» را در تصاویر شعری این دو شاعر بررسی و تحلیل نماییم. نگاههای تقریباً همسان و دریافتهای همگون در به کارگیری رنگ سیاه، بیانگر استفاده آگاهانه این رنگ، در روانشناسی هر دو شاعر است و نشان میدهد که در لایههای پنهان ذهن این دو شاعر، خوشبینی چندانی به تحولات اجتماعی وجود ندارد. در تصویرسازی نیما، عنصر رنگ گستردهترین سمبلها و سیاه پربسامدترین رنگها است. سیاه اختناق جامعه، ظلم و فساد و استبداد و بىعدالتى حاکم بر آن، و همدردی با فقرا است. در رمزگرایى محمود درویش نیز، عنصر رنگ وسیعترین عنصر تداعى است. شاعر، همچون شاعری چیره دست، عمق غم، خشم، آوارگى، و خفقان حاکم بر وطن خود را به وضوح به تصویر مى کشد. واژگان کلیدی: نیمایوشیج، محمود درویش، رنگ سیاه، خفقان، غم و اندوه، شب.
نیمایوشیج
محمود درویش
رنگ سیاه
خفقان
شب
2013
11
22
64
77
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_614_31a0f7d8e2408b025424cd074514f292.pdf
فصلنامه پژوهش های ادبی و بلاغی
پژوهش های ادبی و بلاغی
2322-3979
2322-3979
1392
1
4
کند و کاوی در مقامهنویسی و مقامات حمیدی
سیدعلی
کرامتی مقدم
از اواخر قرن پنجم به تدریج تحولی در نثر فارسی پدید آمد که نویسندگان بیشتر به لفظ توجه نمودند و با استفاده از سجع، موازنه، ترصیع و سایر آرایههای لفظی بر آهنگ کلام افزودند نویسندگان تلاش کردند سخن را به اوج هنری و ادبی برسانند. آنها با آوردن مترادفات لفظی در توصیف، سخن را به اطناب کشیده و از این طریق سعی در ابراز هنرنمایی و فضلفروشی ادبی خویش داشتند. این تغییر نگرش و رساندن نثر به کمال، سبب پیدایش«نثرفنی»گردید. از این شیوه و سبک میتوان به عنوان نثر شاعرانه نیز یاد کرد. مقامهنویسی یکی از انواع نوشته در این سبک است که به تقلید از مقامات عربی در ادبیات فارسی پدید آمد. سئوال اصلی پژوهش این است که آیا مقامات حمیدی یک تقلید صرف از مقامات عربی است؟ چه تفاوتهایی بین مقامات حمیدی و مقامات عربی وجود دارد؟ در این مقاله سعی داریم با بررسی ویژگیهای سبکی مقامات حمیدی دربارة تاریخچه و چگونگی پیدایش مقامهنویسی در زبان و ادب فارسی کندوکاوی دقیقتر داشته باشیم.
مقامه
لفظ
سجع
نثر فنی
مقاماتعربی
2013
11
22
78
91
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_615_d2e7013c641a4f39a398b3eb8d91f129.pdf
فصلنامه پژوهش های ادبی و بلاغی
پژوهش های ادبی و بلاغی
2322-3979
2322-3979
1392
1
4
آسیبشناسی کودکان کار در آثار هوشنگ مرادی کرمانی
مجید
پویان
الهام
صفی جهانشاهی
«آسیبشناسی کار کودکان در آثار هوشنگ مرادی کرمانی» * مجید پویان **الهام صفی جهانشاهیچکیده بازتاب پدیدۀ «کودکان کار» در آثار هوشنگ مرادیکرمانی گستردگی زیادی دارد. از آنجا که خود مرادیکرمانی از کودکی برای گذران زندگی ناچار به کار کردن بوده است، با آسیبها و تأثیرات مخربی که کار بر روی جسم و روح کودک دارد، آشناست. وی با بیانی ساده و صمیمی و نثری روان به روایت آزارها، چالشها و دشواریهای زندگی کودکان و نوجوانان بسیاری میپردازد که عمدتاً شخصیّتهای اصلی آثار او را تشکیل میدهند. در آثار این نویسنده، توجّۀ ویژهای به «کودکان-کار» شده است. مرادی کرمانی در داستانهای خود به روایت آسیبپذیری کودکان در برابر کار و عوامل زمینهساز کار کودک و نیز تأثیرات منفی اقتصادی و اجتماعی این پدیده شوم پرداخته است. نویسنده در به تصویر کشیدن بیعدالتیها و نیز محرومیتها و کمبودهای زندگی این قربانیان کوچک بیپناه بر روی شخصیتهای داستانیاش، توفیق واالایی یافته است.پرسش کلان در این جستار واکاوی آسیب شناسانه کودکان کار در داستانهای هوشنگ مرادی کرمانی است.کلید واژه: مرادی کرمانی، کودکانکار، فقر، آسیب شناسی اجتماعی
کلید واژه: مرادی کرمانی
کودکانکار
فقر
آسیب شناسی اجتماعی
2013
11
22
92
111
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_616_6786e93fe23cbb47962d900d12c9b1f1.pdf
فصلنامه پژوهش های ادبی و بلاغی
پژوهش های ادبی و بلاغی
2322-3979
2322-3979
1392
1
4
بررسی معماری استحکامات در سفرنامه ناصر خسرو
سعیده
حسینی زاده مهرجردی
آسیه
ذبیح نیا عمران
حکیم ناصر خسرو قبادیانی در سال 427 ه.ق، براثرخوابی که در جوزجانان دید عزم سفرحجاز کرد. سفر او هفت سال به طول انجامید؛ کتاب سفرنامه ره آورد اوست؛ که از حیث اطلاعات معماری و شهرسازی برخی جوامع از متون معتبرفارسی است. او علم معماری و شهرسازی به معنای امروزی را نخوانده بود؛ اما طی سفر، درباره نوع استحکامات و سیستم تدافعی شهری برخی شهرها و دیه ها، هرچه راکه دیده و شنیده، درست یا نادرست،واقعیت یا افسانه وخوش یا ناخوشایند، همه را ثبت و یادداشت کرده و از مسایلی سخن گفته که در آن دوران حایز اهمیت بود. این مقاله به شیوه توصیفی و تحلیلی نگاشته شده و روش گردآوری اطلاعات آن مبتنی برابزار کتابخانه ای است، که مباحث ذیل را شامل می شود: نوع استحکام بخشی شهرها و دیه ها، نوع مصالح به کار رفته در استحکامات، جزئیات معماری استحکامات، برخی تزئینات به کار رفته در معماری آنها، تأثیر سیستم تکنیکی (و یا تاکتیتیکی) حمله و دفاع در معماری و شهرسازی
سفرنامه
ناصر خسرو
دیوار شهر
باره
دروازه
2013
11
22
112
125
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_617_02cc2b8a573fc68c1a58a50742d29229.pdf
فصلنامه پژوهش های ادبی و بلاغی
پژوهش های ادبی و بلاغی
2322-3979
2322-3979
1392
1
4
آیرونیِ زبانی در مقامات ابوسعید ابوالخیر
غلامرضا
اصفهانی
آیرونیِ زبانی (verbal irony) یکی از انواعِ شناخته شدهی آیرونیست. این پژوهش بر آن است تا با شناخت این پدیدهی بلاغی و دقّت در تعاریفِ آن ابتدا تعریف دقیقِ آیرونی زبانی را روشن کند و سپس کرانههای آن را با تفکیک میان تعریف کلاسیک و مدرن مشخّص نماید. سپس به بررسی این پدیدهی بلاغی در کلمات روایت شده از ابوسعیدِ ابوالخیر در نوشتههای مقاماتنویسان بپردازد. نویسنده برآن است که بوسعید واجد اندیشههاییست که در تقابل با مشهورات رایج عرفانی دوران خود قرار دارد. این اندیشه ها در رفتارها و زبانی نمود یافتهاند که کاملاً بازنمایانندهی افکار او هستند.شاید هماهنگیِ اندیشه و زبان بوسعید را در آیینهی مفهومِ آیرونی بهتر از هر مفهوم دیگری بتوان توضیح داد. نویسنده در این پژوهش برآن است تا با معرّفی و شناخت مفهوم آیرونی راهی به توضیح این هماهنگی ببرد.میتوان مدّعی شد که شخصیتی که در مقاماتها از ابوسعید ابوالخیر ترسیم شده است یکی از بهترین شخصیتهایِ آیرونیک ادبیات جهان و سرآمد شخصیتهایِ آیرونیکِ ادب پارسی است. وی هم در اعمال و رفتارهای خویش و هم در سخنان و گفتههای خود از رویکردی آیرونیک نسبت به جهان و هستی برخوردار است تا جایی که میتوان موقعیت وجودیِ آیرونیکِ ابوسعید ابوالخیر را برخوردار از ذاتی آیرونیک دانست. لازم به ذکر است که تمام نمونههای آیرونی بوسعید ازمتن مقامات بوسعید که با عنوان«چشیدن طعم وقت» به چاپ رسیده بیرون آورده شده است.
آیرونی زبانی
بیاعتنایی آیرونیک
بیشاعتناییِ آیرونیک
سکوتِ آیرونیک
2013
11
22
126
143
https://pab.journals.pnu.ac.ir/article_618_1da3f9b05c3a56230e0f66d9e8987559.pdf