پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

سایه روشن تلخ و شیرینِ خاطرات گذشته در اشعار شهریار و سید قطب

نوع مقاله : تحقیقات بنیادی یا نظری

نویسندگان

1 دانشگاه پیام نور

2 هیئت علمی- رازی

چکیده

خاطرات گذشته، به عنوان یکی از رفتارهای ناخودآگاه انسان و حاصل نوعی نگاه نوستالژی، همواره بر محتوا و شیوه‌ی بیان شاعران، تأثیر فراوانی نهاده و در شعر شاعرانی که احساسی قوی تر دارند، ظهور و بروز بیشتری داشته است. این ویژگی در اشعار شهریار، سراینده‌ی معاصر ایرانی، و سید قطب، نویسنده و شاعر معاصر مصری، تقریباً به گونه‌ای یکسان تجلی یافته و حاصل عوامل مختلفی است که از جمله‌ی آنها می‌توان به شرایط نابه‌سامان اجتماعی و سیاسی، احساس غربت و تنهایی، احساس درد و رنج روحی اشاره کرد. شور و اشتیاق بازگشت به گذشته و دوران کودکی و عشق به عالم ماورا از نتائج این احساس مشترک است که در شعر دو شاعر به وفور یافت می شود. این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی، درون‌مایه‌های مشترک نوستالژیک در بازگشت به گذشته را در سروده‌های این دو سراینده‌ی معاصر بررسی نموده است. نتیجه‌ی این پژوهش، رسیدن نقاط مشترک در اندیشه‌های دو شاعر در این زمینه است و راه را برای انجام پژوهش‌های تطبیقی دیگر در این حوزه هموار خواهد نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Shades of bittersweet memories lyrics Shahriar and Sayyid Qutb

نویسنده [English]

  • faroogh nemati 1
1 Payame Noor
چکیده [English]

Memories, as a result of unconscious behavior nostalgic look, the content and style of expression ‌ poets, poets influenced by many factors and that they feel stronger, have more rise. It features poetry prince, ‌ contemporary Iranian poet, and Sayyid Qutb, an Egyptian writer and poet, is almost identical to the expression ‌ and ‌ a result of various factors including those that are socially organized ‌ to ‌ inappropriate conditions and political, homesickness, loneliness, pain and suffering, emotional noted. Back childhood passion and love for the world beyond the common sense of the results of the two poets' poetry is abundant. This paper analysis - descriptive, inter ‌ ‌ common cause of nostalgic flashbacks of the two singing the song ‌ ‌ is a contemporary review. The result of this study, ‌, ‌ idea of reaching common ground between the poet and the way to do comparative research in this area will open in ‌.

کلیدواژه‌ها [English]

  • comparative literature
  • nostalgia
  • memories
  • Mohammad Hossein Shahriar
  • Syed Qutb
امیری. جهانگیر؛ نعمتی. فاروق (2012م). «أسلوبیة التکرار فی التعبیر عن شعور الاغتراب (شعر سید قطب نموذجاً)». مجلة جامعة القدس المفتوحة للأبحاث والدراسات (علمیّة محکّمة). العدد السابع والعشرون (1). صص 136-117.
انوشه. حسن (1376ش). دانش­نامۀ ادبیات فارسی. تهران: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی دانشنامه.
پروینی. خلیل؛ چراغی­وش، حسین (تابستان 1385ش). «نگاهی به مراحل و ویژگی­های نقد ادبی سید قطب». مجله­ انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی. شماره1. صص 71-43.
پورافکاری. نصرت­اله (1382 ش). فرهنگ جامع روانشناسی و روان­پزشکی: انگلیسی- فارسی. جلد دوم. تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
تقی­زاده. صفدر (1381ش). «نوستالژی». مجله فرهنگ و هنر. بخارا. شماره 24. صص 205-201.
ثروت. منصور (1387ش). «عشق و شهریار». فصلنامه تاریخ ادبیّات. دانشگاه شهید بهشتی. شماره 3/59. صص 46-33.
الدسوقی. عبدالعزیز (1971م). جماعة أبولو. القاهرة. الهیئة العامة للتألیف والنشر.
سرباز. حسن (1431ق). «سید قطب وتراثه الأدبی والنقدی». مجلة اللغة العربیة وآدابها. جامعه طهران (فردیس قم). السنة السادسة. العدد العاشر. صص 55-41.
سه­یر، رابرت؛ لووی، میشل (1383 ش). رومانتیسم و تفکر اجتماعی. ارغنون. شماره 2. تهران: انتشارات سازمان چاپ.
سیدحسینی. رضا (1381ش). مکتب­های ادبی. جلد اول. چ12. تهران.
شاملو. سعید (1375ش). آسیب­شناسی روانی. چ 6. تهران: رشد.
شریفیان. مهدی (1386ش). «بررسی فرآیند نوستالژی در اشعار سهراب سپهری». مجله زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه سیستان و بلوچستان. سال پنجم. صص 72-51.
ـــــــــ (1386و1387ش). «بررسی فرآیند غم غربت در اشعار فریدون مشیری». فصلنامه علوم انسانی. دانشگاه الزهراء (س). سال هفدهم و هجدهم. شماره 68 و69. صص 85-63.
شهریار. محمدحسین (1387ش). کلیات اشعار. دو مجلد. چ 31. تهران: انتشارات نگاه.
صدری­نیا. باقر (1382ش). «جلوه­های رمانتیسم در شعر شهریار». نشریه دانشکده­ ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه تبریز. شماره46. صص 152- 133.
طاهری­نیا. علی­باقر (1390ش). «بررسی پدیدۀ نوستالژی (غم غربت) در اشعار ابن خفاجه». پژوهشنامه ادب غنایی. سال نهم. شماره17. صص 172-149.
عالی عباس­آباد. یوسف (1387ش). «غم غربت در شعر معاصر». گوهر گویا. سال دوم. شماره 6. صص 181- 155.
عبدالفتاح الخالدی. صلاح (1991م). سید قطب؛ من المیلاد إلی الاستشهاد. ط 1. دمشق- بیروت: دارالقلم- دارالشامیة.
علی­زاده. جمشید (1374 ش). به همین سادگی و زیبایی. چ 1. تهران: نشر مرکز.
غفوری. فاطمه (1389ش). «بررسی پدیده نوستالژی در شاهنامه فردوسی و آثار شهریار». فصلنامه ادبیّات فارسی. سال ششم. شماره 15. صص 130- 103.
غیبی. عبدالأحد؛ پورمحمود. رباب (1390ش). «بررسی تطبیقی مضامین رمانتیسم در اشعار
ابراهیم ناجی و محمد حسین شهریار». فصلنامه لسان مبین. سال دوم. دوره جدید. شماره4. صص 149- 125.
قطب. سید (1983م). کتب وشخصیّات. ط 3. القاهره- بیروت: دارالشروق.
ــــــــــ (1992م). دیوان. جمعه ووثّقه: عبدالباقی محمد حسین. ط 2. المنصورة: دارالوفاء.
مشروطه­چی. کریم (1390ش). حیدربابای شهریار در آیینه­ زبان فارسی. چ 1. تهران: انتشارات نگاه.
معروف. یحیی؛ نعمتی، فاروق (1390ش). «بررسی تطبیقی رمانتیسم در اشعار سید قطب و نادر نادرپور». نشریّه ادبیات تطبیقی. دانشگاه شهید باهنر کرمان. سال سوم. دوره جدید. شماره 5. صص 278-253.
ندا. طه (1383ش). ادبیات تطبیقی. ترجمه هادی نظری ­مقدّم. چ1. تهران: انتشارات نی.