پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

قافیه در شعرمعاصر و نقش آن در هماهنگی شعر و انتقال مفاهیم

نوع مقاله : پژوهش کاربردی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی،استادیار،هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد ماکو، ایران

2 مدرس دانشگاه پیام نور واحد پلدشت

چکیده

موسیقی شعر مجموعه ای از وزن عروضی،هماهنگی های صوتی و آوایی، و ردیف و قافیه را شامل می شود که با عنوان موسیقی بیرونی،موسیقی درونی و موسیقی کناری شناخته شده اند .هر کدام از این موسیقیهای چندگانه شعر ، علاوه بر غنای موسیقیایی شعر و آهنگین ساختن آن کارکردهای دیگری نیز برعهده دارند،که یکی از اساسی ترین این کارکردها کمک به انتقال مفاهیم و القاء معانی و اندیشه مورد نظر شاعر است.به این معنی که شاعر با بکارگیری اوزان مناسب،هماهنگیهای صوتی و آوایی کلمات ، ردیف و قافیه در پی انتقال اندیشه و مضمون و عاطفه مورد نظر خود است.در این میان نقش قافیه نیز برجسته است ،به این صورت که قافیه به عنوان یکی از انواع موسیقی شعر-موسیقی کناری-در انتقال معانی و مفاهیم نقش ویژه ای برعهده دارد و شاعران بزرگ، از این کارکرد قافیه در انتقال مفاهیم نهایت استفاده را برده اند و بدین صورت در شعر خود ،نوعی هارمونی و هماهنگی که خود مایه زیبایی و درخشش اثرشان شده است ، خلق کرده اند.در این مقاله به اهمیت قافیه در شعرمعاصر و نقش آن در انتقال مفاهیم مورد نظر شاعر و القاء احساس و عاطفه و اندیشه شاعر خواهیم پرداخت .

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

rhyme in iranian modern poem and his role in the harmony

نویسنده [English]

  • yaghoub nowrouzi 1
چکیده [English]

music of the poem contain a collection of phonetic and vocal harmonies and music of rhyme and tonality.the various genre of musics in poem above a musical function have a deep function in supply of meanings.poets with a use of this various genre of music help to the transfer of there emotions , thoughts and meaning.in this connection the function of rhyme is dominant .rhyme as a music the end of distich have a significant role in the meaning.artistic usage of this attribute in poem have a affection in clarity an beauty of poems.with a this iranian modern poets,nima,shamlu,akhavan,gheysar aminpor and hoshange ebtehaj attend to this trait in his poems an affair as well as use a music in the support of emotions and poetic meanings.in the end we result that the modern iranain poets in compare of classic iranian poets specially in the free verse emphasize the music of words.

کلیدواژه‌ها [English]

  • music of poem
  • iranian modern poem.free verse
  • harmony
ابتهاج،هوشنگ(1378).راهی و آهی(منتخب هفت دفتر شعر) .تهران:انتشارات سخن
________.سیاه مشق(1378).تهران:نشر کارنامه
ابن رشیق قیروانی،ابوعلی حسن(1981). العمده. تحقیق و تصحیح محمد محیی الدین عبدالحمید.چ پنجم.بیروت
رفعتی،بهاره،فرزاد،عبدالحسین(1391)دیدگاه های مهدی اخوان ثالث نسبت به وزن و قافیه در شعر. مجله حافظ. شماره 100.صص52-50
روحانی،مسعود(1390). بررسی کارکردهای تکرار در شعر معاصر (با تکیه بر شعر سپهری . شاملو و فروغ) . مجله بوستان ادب دانشگاه شیراز. سال سوم. شماره دوم. پیاپی 8. صص 168- 145
اخوان ثالث،مهدی(1355). بهترین امید(برگزیده عقیده،نثر و شعر).چاپ دوم.تهران:آگاه
اخوان ثالث،مهدی(1348).آخر شاهنامه.چ سوم .تهران: انتشارات مروارید
اخوان ثالث، مهدی(1393). شعر زمان ما. محمد حقوقی.تهران:انتشارات نگاه
امین­پور،قیصر(1372).آینه های ناگهان .چ اول .تهران :نشر سراینده
براهنی،رضا(1358).طلا در مس.چ3.تهران: انتشارات زمان
ترابی، ضیاء­الدین(1380).امیدی دیگر .چ اول.تهران:  نشر دنیای نو
ثروت،منصور(1377).نظریه ادبی نیما. چاپ اول.تهران :انتشارات پایا
دستغیب، عبدالعلی(1375) .نقد آثار شاملو .تهران:چاپار
دیچز،دیوید(1373) .شیوه های نقد ادبی. ترجمه محمد تقی صدقیانی.  چ 4.تهران:انتشارات علمی
روشان ،حسن(1384).موسیقی شعر شاملویی. چ اول.تهران:انتشارات سخن­گستر
زرین کوب،عبدالحسین(1363).شعر بی دروغ شعر بی نقاب . چ چهارم.تهران:انتشارات جاویدان
داد،سیما(1387).فرهنگ اصطلاحات ادبی.چاپ چهارم. تهران: انتشارات مروارید
شاملو،احمد(1380). مجموعه اشعار. به کوشش نیاز یعقوبشاهی. تهران:انتشارات زمانه،انتشارات نگاه
شفیعی کدکنی،محمد رضا(1368).موسیقی شعر. تهران: انتشارات آگاه
_______________ (1385). هزاره دوم آهوی کوهی. چاپ چهارم. تهران: انتشارات سخن
شمس قیس رازی(1335).المعجم فی معاییر اشعار العجم. تصحیح علامه قزوینی.کتابفروشی دانشگاه تهران: چاپ رشدیه
صاحب اختیاری،بهروز، باقرزاده، حمیدرضا (1382).احمد شاملو.شاعر شبانه­ها و عاشقانه­ها، چ اول. تهران: انتشارات هیرمند
صهبا،فروغ(1384). مبانی زیبایی شناسی شعر ،مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز.دوره بیست ودوم. شماره سوم. پائیز 1384 (پیاپی44) .صص109-90
عمران­پور،محمدرضا(1383).موسیقی قافیه در شعر م. سرشک «محمدرضا شفیعی کدکنی». فصلنامه پژوهش­های ادبی، شماره 6. زمستان 1383. صص 146-123
فیلیس شیله(1357). شناخت زیبایی. ترجمه علی اکبر بامداد. چ چهارم. تهران:کتابخانه طهوری
ماه نظری(1389). موسیقی اشعار قیصر امین­پور، فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی. شماره 5. صص 165-137
محبتی،مهدی(1388).از معنا تا صورت .چ اول. تهران: انتشارات سخن
مرتضایی(1381). مجموعه مقالات نخستین همایش نیماشناسی. به همت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مازندران. دو جلد. ساری: انتشارات شلفین
 مولوی،جلال الدین محمد (1384). مثنوی معنوی. تصحیح نیکلسون رینولد الین.به کوشش مهدی آذر یزدی .تهران:انتشارات پژوهش
مولوی،جلال الدین محمد (1375).کلیات دیوان شمس تبریزی.تصحیح بدیع الزمان فروزانفر.تهران: انتشارات راد                                                                 
نیما یوشیج(1363).حرفهای همسایه .چاپ پنجم.تهران: انتشارات دنیا
______ (1385).درباره هنر و شعر و شاعری. به کوشش سیروس طاهباز. تهران: انتشارات نگاه
             (1389). مجموعه کامل اشعار.گردآوری سیروس طاهباز. تهران: انتشارات نگاه
وحیدیان کامیار (1369). وزن و قافیه شعر فارسی. چ دوم. تهران:بی­جا.
یوسفی،غلامحسین(1370).چشمه روشن. چ سوم.تهران: انتشارات علمی
_____1363).کاغذ زر.چ اول. تهران: انتشارات یزدان
 Priminger, alex and others(1976), prinncton  Enceclopedia of poetry and poetics , prinston university press