پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

ارتباط مراعات‌النظیر و تداعی معانی و سیر تحوّل آنها

نوع مقاله : گردآوری و مروری

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

بر اساس تداعی معانی وافکار اندیشه‌ها، مفاهیم، احساسات و واژه‌هایی که قابلیّت فراخوانی یکدیگر را داشته باشند، بر مبنای قانون تشابه، مجاورت، تضاد و ... یکدیگر را تداعی می‌کنند. آنچه از طریق تداعی به ذهن هنرمند وارد می‌شود، ریشه در ناخودآگاه فردی و اجتماعی او دارد. مراعات‌النظیر آوردن دو یا چند واژه که با هم به نوعی تناسب داشته‌باشند. آرایۀ تناسب که در حوزۀ بدیع لفظی است و علم تداعی معانی که در حوزۀ روان‌شناسی است، باهم ارتباط دارند. این پژوهش در پی پاسخ به چگونگی ارتباط این دو است. برای رسیدن به این امر ابتدا سیر تحول این دو مورد کاویده شده است تا رویکردهای مختلف نسبت به آنها در طی زمان‌های مختلف، همراه با تحلیل این رویکردها مشخّص شود؛ سپس به وجه اشتراک و تفاوت آن دو پرداخته شده و این نتیجه حاصل شده است که امور متناسب با هم برخی حاصل سنت‌های ادبی است و برخی دیگر از امور متداعی شده سرچشمه می‌گیرند. این پژوهش بنیادی است و بسیاری از اطلاعات مربوط به پژوهش، از طریق روش کتابخانه‌ای گردآوری شده و همۀ این موارد بعد از طبقه بندی، به صورت تحلیلی ارائه گردیده است

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Relationship association of ideas and thoughts Congeries

نویسنده [English]

  • hamidreza kharazmi
چکیده [English]

According to the association of ideas and thoughts, ideas, concepts, feelings and words that have the ability to call each other, based on the law of similarity, proximity, conflict and remind each other. What comes through association to the artist, he is rooted in the individual and collective unconscious. Congeries is the use of two or more words together to form fit. Congeries is part of the beauty literally. Association in the field of psychology. These two terrms are related together. This research try to answer that how is this two relative. To achieve this the evolution of these two is explored. And various approaches to them during different times, along with an analysis of the trends identified then the similarities and differences between is expressed, And the result is some things fit together from literary traditions, and others come from association. This fundamental research and many of the details of the study were collected through library and all of these cases, after sorting, the analysis is presented.
Key world: association of ideas, congeries, Comparison, evolution

کلیدواژه‌ها [English]

  • association of ideas
  • congeries
  • Comparison
  • evolution

مراجع

براهنی، رضا (1375). بحران نقد ادبی و رساله حافظ. تهران: ویستار.
برت، ریموند لارنس (­1382). تخیّل. ترجمۀ مسعود جعفری. تهران: مرکز.
پورنامداریان، تقی (1368). گمشدۀ لب دریا (تأمّلی در صورت و معنای شعر حافظ). تهران: علمی و فرهنگی.
جهانگیری، محسن (1369). احوال و آثار و آرای فرانسیس بیکن. تهران: علمی و فرهنگی.
حافظ، شمس­الدین محمد (­1370). به تصحیح غنی و قزوینی. به کوشش ع. جربزه­دار. تهران: اساطیر.
دهخدا، علی­اکبر (1363). امثال و حکم. چاپ ششم. تهران: امیرکبیر
دهخدا، علی­اکبر (1377). لغت­نامه. زیر نظر محمد معین و سیدجعفر شهیدی. تهران: مؤسسۀ چاپ دانشگاه تهران.
دیچز، دیوید (1366). شیوه­های نقد ادبی. ترجمۀ غلامحسین یوسفی و محمدتقی صدقیانی. تهران: علمی.
رادویانی، محمدعمر (1362). ترجمان البلاغه. چاپ دوم. تهران: اساطیر.
رازی، شمس قیس (1360). المعجم فی معاییر اشعار العجم. به تصحیح قزوینی و مقابلۀ مدرس رضوی. چاپ سوم. تهران: کتابفروشی زوّار.
رامی، شرف­الدین (1341). حقایق الحدایق. به تصحیح سیدمحمد کاظم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ریچاردز، آی. ا. (­1375). اصول نقد ادبی. ترجمۀ سعید حمیدیان. تهران: علمی و فرهنگی.
زرین­کوب، عبدالحسین (1383). از گذشتۀ ادبی ایران. تهران: سخن.
سعدی، مصلح­الدین (1390). کلیات. با مقدمۀ حسن انوری. تهران: قطره.
سیاسی، علی­اکبر (1356). روان­شناسی از لحاظ تربیت. چاپ هشتم. تهران: قطره.
شفیعی کدکنی. محمدرضا (1366). صور خیال در شعر فارسی. تهران: آگاه
شفیعی کدکنی. محمدرضا (1371). شاعر آینه­ها (بررسی سبک هندی و شعر بیدل). چاپ سوم. تهران: آگاه.
شمیسا، سیروس (1381). نگاهی تازه به بدیع. تهران: فردوس.
فتوحی، محمود (1393). بلاغت تصویر. چاپ سوم. تهران: سخن.
فردوسی، ابوالقاسم (1389). شاهنامه. به تصحیح جلال خالقی مطلق. چاپ سوم. تهران: دایره­المعارف اسلامی.
فروید، زیگموند (1392). تعبیر خواب. ترجمۀ شیوا رویگریان. چاپ سیزدهم. تهران: نشر مرکز.
فشارکی، محمد (1379). نقد بدیع. تهران: سمت.
گرگانی، شمس­العلما (1377). ابداع­البدایع. به اهتمام حسین جعفری. با مقدمۀ جلیل تجلیل. تبریز: احرار.
مازندرانی، محمدهادی بن محمدصالح (1376).
انوارالبلاغه. به کوشش محمدعلی غلامی­نژاد. تهران: مرکز فرهنگی نشر قبله.
مولانا، جلال­الدین محمد (1387). مثنوی معنوی. براساس نسخۀ نیکلسون. به کوشش سعید حمیدیان. چاپ چهارم. تهران: قطره.
مولانا، جلال­الدین محمد (1330). غزلیات شمس. به کوشش شفیعی کدکنی. چاپ هشتم. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
میدانی، ابوالفضل احمدبن محمد (1366). مجمع­الامثال. حقّقه و فصّله و ضبط غرائبه و علّق حواشیه محمد محیی­الدین عبدالحمید. مشهد: آستان قدس رضوی.
ننگفو، هوانگ (1379). «اژدها در اساطیر و هنر چینی». ترجمۀ کیمیا بالازاده. کتاب ماه هنر. شمارۀ 27 و 28.
وطواط، رشیدالدین. (1362). حدائق السحر. به تصحیح عباس اقبال. تهران: انتشارات کتابخانۀ طهوری.
ولک، رنه (1375). تاریخ نقد جدید. ترجمۀ سعید ارباب. تهران: نیلوفر.
هاشمی، سیدالاحمد (1415 هـ . ق). جواهرالبلاغه. بیروت: دارالاحیاء الرسالة العربی.
همایی، جلال­الدین (1391). فنون بلاغت و صناعات ادبی. چاپ سی و یکم. تهران: نشر هما.
یاسپرس، کارل (1363). فلوطین. ترجمۀ محمدحسن لطفی. تهران: خوارزمی. 
یونگ، کارل گوستاو (1379). خاطرات، رؤیاها و اندیشه­ها. ترجمۀ پروین فرامرزی. چاپ سوم. مشهد: آستانۀ قدس رضوی

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار