پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

شخصی‌سازی و روند عدول از خودکاری زبان در شعر احمد عزیزی

نوع مقاله : تحلیلی و انتقادی

نویسنده

هیأت علمی/ دانشگاه رازی

چکیده

چکیده
فراهنجاری یکی از شگرد‌های برجسته‌سازی زبان در شعر و عدول از خودکاری آن است که کاربرد گونه‌های متعدد آن در شعر معاصر اهمیّت یافته، سیمایی متمایز به سبک آن بخشیده، موجبات تازگی در بیان و درنگ در دریافت معنای آن را فراهم آورده و عواطف و هیجانات شاعرانه را بدون ملاحظة معمول به زبان در چنین فضایی برای مخاطب نمایش می‌دهد. شعر احمد عزیزی یکی از نمودهای این تحوّل زبانی است که اصول ثابت زبان را شکسته، گسترة این نوزایی و عادت‌گریزی گشته و توجّه مخاطب را با دگردیسی در لایه‌های کاربردی زبان شعرش به شخصی‌سازی آن جلب می‌نماید. این پژوهش با هدف تبیین شگردهای فراهنجاری زبانی در شعر احمد عزیزی، عناصر زبانی سبک‌ساز را در سروده‌های شاعر به روش توصیفی- تحلیلی بررسی کرده و رهیافت‌های زبان شخصی شعرش را در آشنایی‌زدایی و عدول از خودکاری زبان تحلیل کرده‌است که چشم‌انداز کلّی تحقیق نشان می‌دهد، احمد عزیزی با بهره‌برداری از آرایه‌های تصویری نوین، کاربردهای ترکیبی نامعمول و تصرّف در اصول آوایی و گویشی، غبار عادت را از کلام عادی زدوده و ساحت شعرش را از آفرینش‌های دیگرگون سرشار نموده‌است، چنان که بار احساسات شاعرانه‌اش را بر دوش شخصی‌سازی زبان شعرش نهاده و درنگی مفهومی در نظام سخن‌پردازی و شاعری ایجادکرده‌است.
واژگان کلیدی: احمد عزیزی، شخصی‌سازی زبان، فراهنجاری، زبان معیار، شعر معاصر.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The personalization study of Avoiding Process of Language Automatization in Ahmad Azizi’s Poems

چکیده [English]

Abstract
Meta-normalization is the foregrounding process of language to avoid the automatization in the different ways of contemporary poems, it has changed the style in order to make hesitation in the perception of meanings, therefore, the poets’ emotions address the readers in such conditions. Ahmad Azizi’s poems are one of the manifestations of language revolution which has destroyed the principles to approve the language in the wide field of innovation, disfamiliarization, the metamorphosis of readers attention in the different pragmatic layers of personalization. This study tries to assign the processes of language meta-normalization in Ahmad Azizi’s poems. The language elements that make style in his poems are based on the descriptive-analytical methods , in order to analyze the personalized approaches of language in disfamiliarization and avoiding the language automatization. The general perspective of study shows that Ahmad Azizi has applied the innovative pictorial elements, the illusive combination, the meddling of phenotype principles, in order to erase the dust of habitualization of his poems , therefore, the poet’s emotions will be loaded by personalization and it makes the readers hesitate on what have perceived before.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Ahmad Azizi
  • The language personalization
  • the touchstone language
  • meta-normalization
  • the contemporary poem

مراجع

آقاحسینی، حسین؛ زارع، زینب (تابستان 1389). «تحلیل زیباشناختی ساختار آوایی شعر احمد عزیزی براساس کفش‌های مکاشفه». متن‌پژوهی اصفهان. سال 14. شمارة 44. صص 128- 101.
آقاحسینی، حسین؛ زارع، زینب (پاییز و زمستان 1390). «تحلیل زیباشناختی ساختار زبان شعر احمد عزیزی براساس کفش­های مکاشفه». پژوهش‌های زبان‌شناسی. شمارة 5. صص18- 1.
اسلامی، محرم؛ بی‌جن‌خان، محمود (1384). واژه­گزینی و واج­آرایی. مجموعه مقالات دوّمین هم‌اندیشی واژه‌گزینی و اصطلاح­شناسی. به کوشش علی کافـی. تهران: نشر آثار.
اوحدی، مهرانگیز (1390). تصویرهای نو در شعر کُهن: غزل­های مولانا، سعدی و حافظ. تهران: انتشارات دستان.
جلالی، بهروز (1371). گزینة اشعار فروغ فرخزاد. تهران: انتشارات مروارید.
جلیلی، فروغ (1387) آیینه­ای بی­طرح: آشنایی­زدایی در شعر شاعران امروز تبریز: انتشارات آیدین.
حسن­لی، کاووس (1391). گونه­های نوآوری در شعر معاصر ایران. تهران: نشر ثالث. چاپ سوم.
داد، سیما (1383). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.
دوسوسور، فردینان (1382). دورة زبان­شناسی عمومی. ترجمة کورش صفوی. تهران: نشر هرمس. چاپ دوم.
سجودی، فرزان (1380). ساختارگرایی و نظریة ادبی. نشر حوزة هنری.
سلاجقه، پروین (1385). از این باغ شرقی: نظریه­های نقد شعر کودک و نوجوان. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان، چاپ اوّل.
سلیمی، علی؛ کیانی، رضا (1390). «معناآفرینی در شعر با استفاده از هنجارگریزی­های زبانی: بررسی موردی، عزّالدین مناصره، شاعر معاصر فلسطینی». پژوهشنامة نقد ادب عربی. شمارة2. پیاپی6/60. صص 75- 55.
سنگری، محمدرضا (1381). «هنجارگریزی و فراهنجاری در شعر». مجلة رشد آموزش زبان و ادب فارسی. شمارة 64. سال 16. صص9- 4.
شفیعی­کدکنی، محمدرضا (1368). موسیقی شعر. تهران: آگاه.
شعبان­زاده، مریم (پاییز و زمستان 1390). «نگاهی به شعر احمد عزیزی». پژوهشنامة ادب غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان. شمارة 17. صص 148- 131.
شعبان­زاده، مریم (بهار و تابستان 1392). «فنّاوری در زبان امروز: جستاری در تأثیر تکنولوژی بر شعر احمد عزیزی». پژوهشنامة فنون ادبی دانشگاه اصفهان. شمارة 8. صص 140- 123.
صفوی، کورش (1373). از زبانشناسی به ادبیّات. جلد اوّل: نظم. تهران: نشر چشمه.
صفوی، کورش (1383). از زبانشناسی به ادبیّات. جلد دوّم: نظم. تهران: نشر سورة مهر (حوزة هنری سازمان تبلیغات اسلامی).
عزیزی، احمد (1368 الف). شرجی آواز. تهران: انتشارات برگ.
صفوی، کورش (1368 ب). روستای فطرت. تهران: انتشارات برگ.
صفوی، کورش (1369). کفش‌های مکاشفه. تهران: انتشارات الهدی. چاپ دوم.
صفوی، کورش (1371 الف). باران پروانه. تهران: انتشارات برگ.
صفوی، کورش (1371 ب). خواب‌نامه و باغ تناسخ. تهران: انتشارات برگ.
صفوی، کورش (1381). خورشید از پشت خیزران. تهران: انتشارات سروش.
علی‌پور، مصطفی (1387). ساختار زبان شعر امروز: پژوهشی در واژگان و ساخت زبان شعر معاصر. تهران: فردوس. چاپ سوم.
فتوحی رودمعجنی، محمود (1391). سبک‌شناسی: نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها. تهران: انتشارات سخن.
کادول، کریستوفر (1371). «خصلت­های شعر». کتاب شعر. ترجمة محمدعلی موسوی و محمود نیکبخت. اصفهان: مشعل. صص 55- 40.
کیانی، رضا (1392). نقد تطبیقی هنجارگریزی معنایی در شعر معاصر ایران و عراق بر مبنای الگوی لیچ: شاعران برجستة نیمة دوم قرن بیستم. رسالة دکتری. دانشگاه رازی کرمانشاه. دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی.
محسنی، مرتضی؛ صراحتی جویباری، مهدی (1389). «بررسی انواع هنجارگریزی آوایی و واژگانی در شعر ناصر خسرو». فصلنامة تخصصی سبک­شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب). سال سوم. شمارة 2. شمارة پیاپی 8. صص 24- 1.
مدرسی، فاطمه (1388). «فرایند فراهنجاری واژگانی در اشعار شفیعی­کدکنی». فصلنامة زبان و ادب پارسی. شمارة 42. صص 63- 47.
نجفی، ابوالحسن (1382). مبانی زبان­شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی. تهران: انتشارات نیلوفر.
وحیدیان کامیار، تقی (1381). دستور زبان فارسی (1). تهران: انتشارات سمت.
Abrams, M. H. A. (1993). Gloossary of Literary Terms. Holt Rinehart and Winston. Sixth Edition. U.S.A.
Leech, Geoffrey. N. (1969). Alinguistic Guide to English Poetry. London: (3rd ed. 1973.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار