پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

تحلیل روانکاوانه از مرگِ «انسانِ کیهانی» در اساطیر

نوع مقاله : تحلیلی و انتقادی

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور

چکیده

انسان کیهانی، اولین آفریدۀ نیمه بشری است، با بذل تن و جان، جهان را از نیستی رهایی میبخشد. مرگ بزرگ‌مرد، که خلاصه و عصارۀ هستی است، آغاز آفرینشی دوباره است که با تجزیۀ عناصر وجود او آغاز می‌گردد. مرگ برای وی تنها تغییر هیأتی است برای ورود دوباره به جهان. گاه این ورود در قالب گیاه، جانور یا یکی از پدیده‌های طبیعت نظیر رود و کوه و آسمان صورت میگیرد و گاه حیات جاودانه‌ای است در قالب تمام هستی. در این مقاله به اساطیری که خاستگاه آفرینش جهان و انسان را «جسد انسان کیهانی» می‌دانند، پرداخته شده است. بررسی روانکاوانۀ این اساطیر نشان می‌دهد کهن الگوی بزرگ‌مرد، قدرت بالقوۀ مادرزاد و پیش‌آگاهانه‌ای است که در زمینۀ برقراری ارتباط فردی با سایر افراد و با نوع بشر از آن برخورداریم. در داستان آفرینش انسان، این الگوی اولیۀ بشر، گاه به اعماق تاریکی‌ها سقوط می‌کند و تجزیه می‌شود. سپس تکه‌ها جمع‌آوری می‌شوند تا به خاستگاه اصلی رهنمون گردند. یونگ این فرایند بالندگی را «تَفَرّد» می‌نامد. تلاشی که طی آن بشر سعی دارد از حالت پیشین (هویت باستانی) خارج شود و از کلیت و انتزاع به جزئیت و عینت دست یابد و در مقابل شخصیت گروهی، به شخصیت فردی برسد. در عین حال، قصد دارد، فارغ از قیود جنسیت یا طبقۀ اجتماعی، طبق اندیشه‌ای وحدت وجودی، برای نیل به مقصود نهایی که خدایی شدن یا یکی شدن با طبیعت است، گام بردارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Psychological Analysis of death "Cosmic Man" in myths

نویسنده [English]

  • Maryam Heidari
faculty member of Payam e noor University
چکیده [English]

Cosmic human, half-human creature is first, by giving body and soul, the universe out of nothing liberates. Death of the great man, who summarized the essence of the universe, the beginning of creation begins again with the breakup of his existence. His death is the only change to re-enter the world body. If the entry in the form of plants, animals or one of the phenomena of nature such as mountains and sky come and go and sometimes eternal life in the form of all existence. In this paper, the mythological origins of the world and humanity "cosmic human body" knows, are discussed. Psychoanalytic study of mythology shows the archetype of giant, born and prescient power potential in the field of personal communication with other people and human beings have it. In the story of the creation of man, the human basic pattern, sometimes deep into the darkness falls and breaks. Then the pieces are collected to be led to the origin. Yong maturity process "individuation" calls. An effort in which the man tries from former (ancient style) out and achieve universality and particularity of abstraction and the personality to reach individual character. At the same time, plans, regardless of gender or social class constraints, the idea of pantheism, to achieve the ultimate purpose that God or being one with nature, walk.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Creation
  • Cosmic Man
  • Ancient identity
  • individuation
آموزگار، ژاله (1386). تاریخ اساطیری ایران. چاپ نهم.  تهران: سمت. 
الیاده، میرچا (1374). اسطورۀ بازگشت جاودانه. ترجمۀ بهمن سرکاراتی. تهران: طهوری.  
الیاده، میرچا (1386). چشم‌اندازهای اسطوره. ترجمۀ جلال ستاری. چاپ دوم. تهران: توس.
الیاده، میرچا (1388). شمنیسم: فنون کهن خلسه. ترجمۀ محمد کاظم مهاجری. چاپ دوم. قم: نشر ادیان.
اوشیدری، جهانگیر (1371). دانشنامۀ مزدیسنا. تهران: نشر مرکز.
بنونیست. امیل (1386). دین ایرانی بر پایۀ متن‌های معتبر یونانی. ترجمۀ بهمن سرکاراتی. چاپ سوم. تهران: قطره. 
بولن، شینودا (1394). نمادهای اسطوره‌ای و روانشناسی زنان. ترجمۀ آذر یوسفی. چاپ هفتم. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.    
بویس، مری (1386). زردشتیان: باورها و آداب دینی آنها. ترجمۀ عسکر بهرامی. چاپ نهم. تهران: ققنوس.
بهار، مهرداد (1387). پژوهشی در اساطیر ایران. ویراستار کتایون مزداپور. چاپ هفتم. تهران: آگاه.
بیرل، آن (1384)، اسطوره‌های چینی.  ترجمۀ عباس مخبر. تهران: نشر مرکز. 
بیرلین، ج. ف. (1386). اسطوره‌های موازی. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: نشر مرکز. 
پیاژه. ژان؛ اینهلدر، باربل (1383). روانشناسی کودک. تهران: نشر نی.
پیج، ر. ی. (1387). اسطوره‌های اسکاندیناوی. ترجمۀ عباس مخبر. چاپ سوم. تهران: نشـر مرکز.
تسلیمی، علی (1390). بررسی و طبقه‌بندی افسانههای مردم گیلان. رشت: فرهنگ ایلیا.
توب، کارل (1384). اسطوره‌های آزتکی و مایایی. ترجمۀ عباس مخبر. چاپ دوم. تهران: مرکز. 
دالاپیکولا، آنا. ال. (1385). اسطوره‌های هندی. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: نشر مرکز. 
ستاری، رضا؛ حقیقی، مرضیه (1393). «نقد کهن‌الگویی ریشه‌های دوگانه‌انگاری اسطوره‌ای در شاهنامۀ فردوسی». متن‌شناسی ادب فارسی. سال پنجاهم (دورۀ جدید سال ششم). شمارۀ 1 (پیاپی 21). صص 130-111.
عفیفی، رحیم (1383). اساطیر و فرهنگ ایرانی. چاپ دوم. تهران: توس.
فرانتز، ماری لوییس؛ ادینجر، ادوارد. اف. (1393). چهار مقالۀ یونگی: رویارویی شخصیت مهتر، فرایند تفرد، انسان کیهانی. ترجمۀ مهدی سررشته‌داری. تهران: مهراندیش.
کرتیس، وستا سرخوش (1386). اسطوره‌های ایرانی. ترجمۀ عباس مخبر. چاپ ششم. تهران: نشر مرکز.
کندری، مهران (1392). اسطورۀ خدایان اینکا. تهران: میترا.
مک‌کال، هنریتا (1386). اسطوره‌های بین‌النهرینی. ترجمۀ عباس مخبر. چاپ چهارم. تهران: نشر مرکز. 
ناس، جان بایر (1388). تاریخ جامع ادیان. ترجمۀ علی‌اصغر حکمت. چاپ نوزدهم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
هال، کالوین. اس؛ نوردبی، ورنون. جی. (1393). نظریه­های تحلیل روان 2: مقدمات روانشناسی یونگ. ترجمۀ شهریار شهیدی. تهران: نشر آیندۀ درخشان.
هینلز، جان (1386). شناخت اساطیر ایران. ترجمۀ ژاله آموزگار و احمد تفضلی. چاپ دوازدهم. تهران: نشر چشمه. 
یونگ، کارل گوستاو (1392). انسان و سمبول‌هایش. ترجمـۀ محمـود سلطانیـه. چـاپ نهـم. تهـران: جامی.
Kristeva, Julia (1986). Revolution in Poetic Language. Trans. Margaret Waller, in the Kristeva Reader. ed. Toril Moi. Blackwell.