میرزا محمد ولی دشت بیاضی متخلص به« ولی» از شاعران مشهور سده دهم هجری است .وی معاصر شاه تهماسب صفوی ودیگر پادشاهان این سلسله تا روزگار شاه عباس اول بوده است. زادگاه شاعر بنا به تصریح اکثر تذکره نویسان (دشت بیاض ) از توابع قهستان خراسان است .او یکی از شاعران توانای عهد خود و در سخنوری ملک الشعرای روزگارش بوده وگاه اشعار او به عنوان «شعر طرحی »در حضور بزرگان مطرح شده است . با توجه به اینکه نام این شاعر پرآوازه قرن دهم در بسیاری از کتب وتذکره های دوران صفویه و پس از آن ذکر شده اما آنگونه که در خورشان وجایگاه ادبی او باشد بررسی عالمانه وجامعی درباره او انجام نشده است واغلب صاحبان تذکره و تاریخ ادبیات نیز به ذکر کلیاتی از زند گی واوضاع واحوال او بسنده کرده اند .نگارنده در این مقاله کوشیده است تا بر اساس قدیمیترین تذکره ها ونسخ خطی دیوان اشعار ولی (12نسخه)در باره زوایای مبهم زندگی ، آغاز شاعری ، سفرها ، نظر مورخان وتذکره نویسان در باره او ، آثار به جای مانده ، تاریخ وفات ومدفن او وموضاعات شعری این شاعر اطلاعاتی فرا روی خوانندگان قرار دهد در ین مقاله گفته های صاحبان تذکره در باره این شاعر مورد نقد وارزیابی قرار گرفته است وسعی شده علاوه بر اطلاعات کتابخانه ای از تحقیقات میدانی نیز سود جسته شود
Molana Mohammad Vali Dast Bayazi in the countext of Persian Literature
چکیده [English]
mirza mohammad vali dasht bayazi by the pen name of vali is one of the famous poets of the 10 th solar century.he has been a contemporary of shah tahmasb safavid and of others of the same dynasty up to the days of shah abbas i most biographers have clearly stated that his birth place was dasht bayaz a dependency of qahestan in khorasan he was a capable poet of the time and in eloquence malik al-shoara of his days as well sometimes his poetry has been presented at the presence of graet people although his name frequently appears in many books and biographies of the safavids period and after it no considerable and comprehensive research has been done to duly suit his literary statues and most biographers have not gone beyond some mere general statements about his life conditions and personality the writer of this article tries to according to the earlier biographies and manuscripts of his poetry (12 manuscripts) provid the reader with some insightful knowledge about the dark aspects of his life about the beginning of his poetic career about his journeys about historians and biographers views of him about his extant works about the date and place of his death and about the themes of his poetry in this article great care has been taken to study and verify the statements of biographers about this poet the writer has also tried to depend on library information as well as field research in his studies
کلیدواژگان [English]
vali dasht bayazi, mowlana mohammad life, and personality study, of personality
مراجع
آذر بیگدلی، لطفعلی بیگ، (1337). آتشکده آذر، به تصحیح سیدجعفر شهیدی، تهران، مؤسسه نشر کتاب.
آیتی، محمدحسین،(1371). بهارستان، در تاریخ و تراجم رجال قاینات و قهستان، چ دوم، تهران، انتشارات فردوسی.
اسکندر بیگ منشی، (1377). تاریخ عالم آرای عباسی، به تصحیح محمد اسماعیل رضوانی، ج اول، چ اول، تهران، دنیای کتاب.
انصاری کازرونی، شیخ ابوالقاسم بن ابی حامد (1340). مرقوم پنج کتاب سلم المسوات، دکتر یحیی قریب، چ اول، تهران، علمی.
حسینی عاملی، محمد شفیع، (1383). محافل المؤمنین فی ذیل مجالس المؤمنین، ابراهیم عرب پور و منصور جغتایی، چ اول، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
خاقانی،(1375). دیوان اشعار، میر جلال‌الدین کزازی، چ اول، تهران، نشر مرکز.
خیامپور، عبدالرسول،(1340). فرهنگ سخنوران، تبریز، شرکت سهامی چاپ آذربایجان.
دانش‌پژوه، محمدتقی،(1340). فهرست کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ج نهم و دهم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
ابتدای صفحه