پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

بازتاب زیباشناختی مکتب باروک در شعرحافظ

نوع مقاله : پژوهش کاربردی

نویسندگان

1 عضوهیات علمی

2 دبیرآموزش وپرورش

چکیده

حافظ یکی از شاعران بزرگ و مضمون آفرین در ادب فارسی است که اندیشه های دقیق و ذهن خلّاق و طبع بدیع و نکته سنج های وی،او را در میان شاعران ادب فارسی ،ممتاز و برجسته ساخته است.از آن جایی که قالب شعری وی غزل است و در آن، مضامین نو و اندیشه های بدیع و مفاهیم تازه موج می زند ،به دلیل ویژگی های ذاتی غزل،با مکتب باروک دارای نقاط مشترک ومتشابهی است.افزون براین،ویژگی هایی مانندعدم تقلید وتکرار، پرداختن به مسایلی مانندِ متافیزیک وکشف رازهای جهان هستی، وجودتصاویر پویا و متحرّک، مرگ اندیشی، صحنه نمایش، اغتنام فرصت، هنجارشکنی، ابهام گرایی،ایهام آفرینی، باور به آزادی بیان، پارادوکس وتناقض نما ومبارزه با نابسامانی ها وناهنجاری های اجتماعی از جمله مؤلّفه های مکتب باروک است که در شعر حافظ هم نمود بارزی یافته است.هدف این مقاله ،بررسی برخی از جلوه های مکتب باروک ازمنظرزیباشناسی،در شعر حافظ است تا بتوان از نقاط اشتراک و ارتباط شعر وی با مکتب باروک بیش از پیش پی برد.امّاین پرسش مطرح است که آیا حافظ رامی توان نخستین شاعرفارسی زبانی دانست که درچارچوب مکتب باروک جای می گیرد؟ این پرسش،ازاین رو دارای اهمیّت است که اساساً سبک شناسان براین باورند که پیوندهای سبک شناختی شاعران سبک هندی- اصفهانی با مکتب باروک بسیارگسترده است، امّا آیا می توان نشانه های پیونددهنده ای بین شعرحافظ ومکتب باروک یافت؟ موضوعی که این مقاله با درنگ وتامّل به این پرسش پاسخ می دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Aesthetic reflection of the Baroque school in Shiraz’ poem

نویسندگان [English]

  • Mehyar Alavi Moghaddam 1
  • Moslem Rajabi 2
1 دانشگاه حکیم سبزواری
2 Hakim Sabzevari University
چکیده [English]

Hafez is one of the greatest poets in Persian literature that his intellectuals content of the precise nature of the creative and innovative mind and punctilious have proved him among the poets of Persian literature, so he is distinctive and outstanding. Since Ghazal is his main form in poem and its concepts and innovative ideas, is similar with Baroque school in Europe. Moreover, features as imitation,repeation, addressing issues of metaphysics, exploring the mysteries of the universe , dynamic and moving images, death, reflection, scene, take a chance, deconstruction , ambiguity, opacity entrepreneurship, freedom of belief, the paradox and struggle with the social ravages are of the elements of the Baroque school of poetry have reflected in poem’s Hafez. The aim of this article is exam of some features of Baroque school in poem’s Hafez .This question is important because basically stylistics believe that there are links between Indian-Esfahani poets and Baroque school, but can we find signs of relations between this school and Hafez? The subject of this article is to answer this question with doubt.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hafez
  • Baroque school
  • comparative study
  • aesthetic elements
  • common features

مراجع

الیاده، میرچاد (1382). اسطوره، رؤیا، راز. ترجمه رؤیا منجّم. تهران: علم.
امینی، محمدرضا (1374). «مکتب باروک در ادبیات غنایی اروپا». کیهان فرهنگی. ش2. صص 14-12.
انوار، محمود. (1370). سفینه حافظ. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
پورنامداریان، تقی (1382). گمشده لب دریا. تهران: سخن.
چناری، امیر (1377). متناقض­نمایی در شعر فارسی. تهران: فرزان.
حافظ، شمس الدین محمد (1375). دیوان اشعار، به تصحیح مرحوم قزوینی و غنی. تهران: جمهوری.
خرمشاهی، بهاءالدین (1381). حافظ نامه. دوجلد. تهران: سروش.
_____ ( 1380). ذهن و زبان حافظ. تهران: نشر ناهید.
داد، سیما (1375). فرهنگ اصطلاحات ادبی.  تهران: مروارید.
­زرین­کوب، عبدالحسین. (1379). با کاروان ­حلّه. ­تهران: امیرکبیر.
زوّار، علی اکبر. ( 1385). جمع پریشان. تهران: قطره.
سید حسینی، رضا. (1371). مکتب های ادبی. دوجلد. تهران: نگاه.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1371). بیدل،شاعر آینه ها. تهران: نگاه.
فلاماریون، کامیل. (1373). مرگ و اسرار آن. ترجمة بهنام جمالیان. تهران: مرکز نشر فرهنگی شرق.
کهنمویی پور، ژاله. (1380). «جلوه های زیباشناسی باروک در
رمان جدید». پژوهشنامه علوم انسانی. صص79-69.
گاندی، مهاتما. (1386). چرا ترس از مرگ و مویه بر آن؟ ترجمه شهرام نقش تبریزیف. تهران: ققنوس.
مرتضایی، جواد. (1388). ز شعر دلکش حافظ. تهران: معین.
نیاز کرمانی، سعید. (1371). حافظ  شناسی. تهران: پاژنگ.
وحیدیان کامیار، تقی.(1376). «متناقض نما در ادبیات»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 4، صص294 -271

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار