پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

حروف معانی مرکبه در نهج البلاغه

نوع مقاله : پژوهش کاربردی

نویسنده

دانشگاه پیام نور

چکیده

تاریخ ادب عربی نام آوران بیشماری را در عرصه علم و ادب به تصویر کشیده است لکن بعضی از آنان همواره جاودانه اند و در این راستا مولی الموحدین أمیر المؤمنین علی (ع)، نبوغ سرشار و شخصیت عظیمش او را به نهایت رشد و کمال در همه زمینه ها رسانید بگونه ای که خود واضع علم و ادب گردید فکر مواجش، اندیشه زلالش، روح مصفایش، زیبائی بیانش ما را بر آن داشت تا در سایه سار سریان وجریان فیوضاتش شاهد قطره ای از این اقیانوس بیکران باشیم.
این مقاله با رویکرد تحلیلی و توصیفی به حروف معانی مرکبة در بیان نورانی امام(ع) در نهج البلاغه می پردازد تا تحول معانی ناشی از ترکیب حروف را از نزدیک مورد پژوهش قرار دهد. حرف تنبیه واستفتاح (أَلاَ )، حرف جواب (بَلَى)، حرف تشبیه ( کأنَّ )، حرف استدراک ( لکنَّ )، حرف جزم ( لمَّـا )، حرف نصب (لَنْ)، حروف تحضیض ( ألاّ ) و (هَلاَّ)ًّ و (لَوْلاَ)، حرف ردع و زجر (کلاَّ)، حرف عطف (إمـَّا)، از حروف معانی مرکبه ی وارد شده در نهج البلاغه است. در این پژوهش، آراء و نظرات، پیرامون آنها، مورد بررسی نحوی قرار گرفت. و از یافته های پژوهش تغییرات معانی پس از ترکیب، و عدم استفاده از حروف معانی مرکبه "إذما" و "لوما" در نهج البلاغه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The letters of the semantics in Nahj ol-Balagheh

نویسنده [English]

  • fakhri saebikhoshnevis
Payame Noor University
چکیده [English]

The history of Arabic literature in science and literature has enriched many names, but some of them are always eternal. In this regard, Mola al-Muvahhedin Amir al-Mum'inīn Ali (AS), his innovations, and his excellent character, completed him. And the founder of science was syntax. Thought, science, beautiful soul, beautiful expression, possibility to search for a drop of this great ocean.
This paper describes an analytical and descriptive approach to Imam's symbols in Nahj ol-Balagheh to examine changes in the meaning of the letters after the composition

(أَلاَ), and (بَلَى) , ( کأنَّ );( لکنَّ)، ( لمَّـا )، (لَنْ), (ألّا), (هَلاَّ), (لَوْلاَ) ،(کلاَّ) and (إمـَّا), compound meanings that come in Nahj ol-Balagheh. In this research, the views of them were examined grammatically. And from the findings of the research, the meanings of these letters change after composition, and the letters of the meanings of "إذما" and "لوما"
are not in Nahj ol-balagheh

کلیدواژه‌ها [English]

  • Letter
  • Mean
  • Composite
  • Nahj ol-Balagheh

مراجع

 القرآن الکریم.
ابن یعیش اسدی، ابوالبقاء موفق الدین یعیش بن علی (لا.تا). شرح المفصَّل. بیروت: عالم الکتب، القاهره، مکتبه المتنبی.
الإربلی، علاء الدین بن علی (1403هـ ـ 1983م).  جواهر الأدب فی معرفه کلام العرب. شرح و تحقیق: د. حامد أحمد نیل. القاهره: مکتبه النهضه المصریه.
الأنباری، أبوالبرکات (1998م). نزهه الألباء فی طبقات الأدباء. تحقیق: عطیه عامره الطبعه الأولیه تونس: دار المعارف.
الأنباری، أبوالبرکات (لا.تا). الإنصاف فی مسائل الخلاف بین النحویین البصریین والکوفیین. المصطفی: دارالجیل.
الأنصاری، عبدالله بن یوسف المعروف بابن هشام  (1386ش). مغنی اللبیب. الطبعه الأولیه ایران:  مؤسسه الصادق.
ــــــــــــ (لا.تا). شرح شُذور الذّهب فی معرفه کلام‌العرب. بیروت: مطبعه محمد محیی‌الدین عبدالحمید.
البغدادی المعروف بابن الندیم، أ. (1381ش). الفهرست. الطبعه الاولیه ترجمه: محمدرضا تجدد. ایران: أساطیر.
 الجامی، عبدالرحمن (1094هـ ق). مخطوطه شرح الجامی علی الکافیه. قم: مکتبه ابراهیم المراغی (صائنی خوشنویس).
حسن، عباس (لا.تا). النحو الوافی. الطبعه الثالثه. مصر: دارالمعارف.
الخطیب الموزعی المعروف بابن نورالدین (1414هـ). مصابیح المغانی فی حروف المعانی. الطبعه الاولی. قاهره: دارالمنار.
خلیفه الشوشتری، محمدابراهیم؛ قادر، ناهید (1433هـ). (لولا) فی القرآن المجید و اللغه، حقیقتها و أنواعها و دورها الوظیفی. تهران: آفاق الحضاره الاسلامیه.
الزجاجی، ابوالقاسم عبدالرحمن بن اسحاق (1406هـ - 1986م). حروف المعانی. الطبعه الثانیه. تحقیق علی توفیق الحمد. الأردن: دارالأمل.
الزجاجی، ابوالقاسم عبدالرحمن بن اسحاق. (1404هـ - 1984م). الجمل فی النحو. جلد 4. الطبعه الأولی. تحقیق علی توفیق الحمد. بیروت: مؤسسه الرساله و الأردن: دارالأمل.
السعدی، عبدالرزاق عبدالرحمن أسعد (1404هـ). ابن فلاح النحوی حباته و آراؤه و مذهبه. مکه:  جامعه أم القری.
السیوطی، جلال­الدین عبدالرحمن (1363 هـ). الإتقان فی علوم القرآن. ترجمه: سیدمهدی حائری قزوینی. جلد 1. چاپ اول. تهران: امیرکبیر.
الصفاقسی، ابو اسحاق برهان الدین ابراهیم بن محمد بن ابراهیم (1418هـ). التحفه الوفیه بمعانی حروف العربیه. ریاض: مجله جامعه الامام محمد بن سعود الإسلامیه.
صائبی خوشنویس، فخری (1392ش). المشرف:  فیروز حریرچی. تصحیح و تحشیه شرح جامی (باب الحروف). قم: جامعه آزاد الإسلامیه.
  العکبری، أبوالبقاء (1414هـ - 1993م). اللباب فی علل البناء والإعراب. تحقیق: د. عبد الإله نبهان. الطبعه  الأولى. بیروت: دار الفکر المعاصر.
الغروی الاسترآباذیّ، رضی الدین محمد بن حسن (1996م). شرح الرّضی. جلد 1، 2 و 4. الطبعه الثانیه. تصحیح یوسف حسن عمر، بنغازی. منشورات جامعة قان یونس.
المالقی، احمد بن عبد النور (1395هـ). رصف المبانی فی شرح حروف المعانی. دمشق: مطبوعات مجمع اللغه العربیه.
المرادی، الحسن بن قاسم (1413هـ). الجنی الدانی فی حروف المعانی. بیروت: دارالکتب العلمیه.
معلوف، لویس (1384ش). المنجد. تهران: انتشارات ایران.
الهروی، علی بن محمد (1391هـ ـ 1971م). الأزهیه فی علم الحروف. تحقیق عبد المعین الملوحی. دمشق: مطبوعات مجمع اللغه العربیه.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار