پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

اندیشه صعلوکانه در اشعار عبدالحمید الدیب از رهگذر شعر صعالیک جاهلی

نوع مقاله : تحلیلی و انتقادی

نویسندگان

1 دانشجو

2 عضو هییت علمی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در دوره‌های مختلف ادبی ازجمله عصر معاصر، شاهد حضور شاعرانی صعلوک در ادبیات عربی هستیم که با اشعارشان منادی آرزوها و شاکی از محرومیت‌های برخاسته از نظام اجتماعی بوده‌اند. عبدالحمید الدیب ازجمله این شاعران به شمار می‌آید. بررسی اینکه چه مؤلفه‌هایی در آثار وزندگی شاعر سبب شده صعلوک معاصر نامیده شود و آیا اشعارش قرابتی با پیشگامان صعالیک جاهلی دارد یا خیر، از اهداف مهم این پژوهش به شمار می‌آید که با روش توصیفی تحلیلی انجام‌یافته است. به نظر می‌رسد وحدت موضوعی و سخن از واقعیت‌ها در قالب مقطوعات شعری و عواملی همچون شورش بر محرومیت مالی و نداشتن جایگاه اجتماعی در نظام طبقه‌ای، فخر به خویشتن، غربت و تبعید، مرگ در راه آزادگی و بخشش، اساس این نام‌گذاری تلقی شود. عبدالحمید برخلاف گذشتگان به دنبال نشان دادن شجاعت و مبارزه‌طلبی و چاره گزینی نبوده و در اشعارش اغلب هجو و سخریه را کلید انتقاد و شکایاتش قرار داده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Mystic attitude in Abd El-Hamed El deeb’s poems from the viewpoint of mystics ignorance’s age.

نویسندگان [English]

  • elham maryami 1
  • hasan abdollahi 2
1 Student
2 Associate professor of arabic language
چکیده [English]

In periods ofliterary history including contemporary age,we're witness to the presence of the mystic poets in the Arabic literature that with their poems were heralded of wishes, and were the plaintiff of deprivation arose from the social system. Abd El-Hamed El-Deeb is among these poets to be considered. Checking what components caused works and the life of the poet to be called mystic contemporary, and whether his poetry has any adjacency with the pioneers of mystics ignorance period or not, are the most important objectives of this research which comes with the methods of descriptive analytical findings. It seems that unity and speaking of facts in the form of poem pieces, and factors such as the riots on deprivation of financial problems, and lack of social position in class system, self satisfaction, the nostalgia, and exile, the death in the way of forgiveness and freedom, are the basis of this nomenclature is deemed to be. Abd El-Hamed, unlike the ancients hasn't seek to show courage, defiance and remedy implantation, his poetry often puts satirize and mocking the key to his criticism and complaints.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arabic poem
  • mystics ignorance period
  • mystic contemporary
  • Abd El-Hamed El-Deeb
قرآن الکریم.
 ابن فارس، احمد (۱۹۹۱). معجم مقاییس اللغة. المجلد الثالث. الطبعه الاولی. بیروت: دارالجیل.
 ابن منظور، محمد بن مکرم (۱۹۹۰). لسان العرب. الطبعة الاولی. بیروت: دارالصادر.
الجعدی، النابغه (۱۹۶۴). الشعر النابغه الجعدی. دمشق: المکتب الاسلامی.
حفنی، عبدالحلیم (۱۹۸۷). شعر الصعالیک منهجه وخصائصه. القاهره: الهیئه المصریه العامه للکتاب.
الخشروم، عبدالرّزّاق (۱۹۸۲). الغربه فی الشعر الجاهلی. دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
خلیف، یوسف (۱۹۵۹). الشّعراء الصّعالیک فى العصر الجاهلى. القاهره: دارالمعارف.
رضوان، فتحی (۱۹۶۷). عصر و رجال. مکتبه الانجلو.
رضوان، محمد (۲۰۰۵). الصعلوک الساخر و شعره
المجهول
. القاهره: دارالکتاب العربی.
الرملی، فتحی (۱۹۴۴). عبدالحمید الدیب حیاته و شعره. القاهره: مطبعه وادی الملوک.
رومیه، وهب احمد (۱۴۱۶). شعرنا القدیم و النقد الجدید. الکویت: عالم المعرفه.
شاکر، علی ذوالفقار (۱۹۸۴). دیوان تأبط شراً و اخباره. الطبعه الأولی. بیروت: دارالغرب الإسلامی.
الشنفری، عمروبن مالک (۱۹۹۶). دیوان. جمعه و شرحه امیل بدیل یعقوب. الطبعه الثانیه. بیروت: دارالکتاب العربی.
عثمان، عبدالرحمن (لا تا). الشاعر البائس عبدالحمید
الدیب
. القاهره: دارالعروبه.
مروة، محمدرضا (۱۳۶۸). الصعالیک فی العصر الجاهلی- أخبارهم و أشعارهم – دارالکتب العلمیه.
النقاش، رجاء (۱۹۹۸). عباقره و مجانین. القاهره: الهیئه المصریه العامه للکتاب.
نورالدین، حسن جعفر (۱۴۲۸). موسوعه الشعراء الصعالیک. الجزء الثانی. رشاد برس.
الورد، عروه (۱۹۹۸). دیوان. شرح اسماء ابوبکر محمد. لبنان: دارالکتب العلمیه.
هاشم­لو، محمدرضا (۱۳۸۳). بررسی و نقد اشعار صعالیک. گیلان: نشر دانشگاه