پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

غیر تو هر چه هست سراب و نمایش است (بازنمایی وجوه همسانی و ناهمسانی نظرگاه مولوی و ابن عربی در باب وحدت وجود)

نوع مقاله : تحقیقات بنیادی یا نظری

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (ص) بهبهان

2 دانشیار و مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه

چکیده

این جستار در بررسی وجوه همسانی و ناهمسانی‌
دیدگاه های عرفانی ابن عربی و مولوی، تلاش کرده است بر مقوله بنیادی «وحدت وجودی» تأکید نماید. مسئلة خدا محوری، استناد همه امور به خدا، فقر و احتیاج همه اشیا به او، سیطره او بر کل هستی و «فعال ما یشاء» بودن او و پیش کشیدن مبحث انسان کامل زمینه مناسبی برای بحث «وحدت وجود» که اساس همه مکاتب عرفانی است؛ فراهم می‌آورد. طبق اصول ابن‌عربی هر گونه تفارقی بین خدا و ارواح آدمیان از میان می-رود و مظاهر آفرینش به نوعی استمرار وجود الهی بشمار می-رود. در کل، نظام فکری ابن‌عربی با عنوان وحدت وجود در این جمله خلاصه شده «هستی آفریدگان عین هستی آفریدگار است». اما به موجب باورهای ایرانی در امر وحدت وجود، این وجود کل است که در ذات باری تعالی مستهلک می‌شود. در اشعار مولوی نیز می توان مقولة وحدت وجودی را یافت اما با رویکردی متفاوت از ابن عربی. مولانا تحت تأثیر اسلاف خویش از اینکه به وحدت وجود جنبه نظری و فنی بدهد پرهیز داشته و این مقوله را به عنوان یک "واقعیت شهودی" و فارغ از طول و تفصیل های آن نزد ابن عربی مطرح می کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Whatever your non- virtual presentation (The common and uncommon aspects of Molavi and Ibn Arabic About pantheism)

چکیده [English]

Many researchers , Abn‌Rby second half of the influential thinkers of Islam . Rumi 's works reflect this fact . This research investigated the mystic mystical aspects of consistency and Nahmsany‌Hay opinion , has worked on the basic concept of " pantheistic " emphasize .
The problem centered on God , all things according to God , poverty and the need for all things to him , his grip on the universe and " our active Ysha’ " perfect human being and invoking a topic for discussion about the " unity " which is the basis of all mystical schools is to melt will reduce . Tfarqy between God and the souls of men , according to the principles Abn‌Rby any later this year , and the manifestations of God's creation , there is a continuing imperative later this year. On the whole , the unity of thought Abn‌Rby as outlined in the " creation of the universe is also the creator of the universe
But according to Iranian belief in the unity of existence , the existence of the Divine excellence at amortized evenly. Rumi expressed in pantheistic concept of tourism as a person of God. God's presence in his poems about ghosts and strange sense of eternity and the idea of reincarnation may have seen the original screw

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Arabi
  • pantheistic
  • Molavi
  • Intuitive reality
  • death
قرآن مبین، به ترجمه سیدمحمدرضا صفوی.
استیس، و. ت. (1367). عرفان و فلسفه. ترجمه بهاءالدین خرمشاهی. چاپ سوم. تهران: انتشارات سروش.
چیتیک، ویلیام (1383). عوالم خیال «ابن عربی و مسئله کثرت دینی». ترجمه سیدمحمود یوسف ثانی. تهران: پژوهشکدة امام خمینی و انقلاب اسلامی.
حقیقت، عبدالرضع (1370). تاریخ ایران و عارفان ایرانی. تهران: انتشارات کومش.
دشتی، سیدمحمد (1382). «مولوی و نظریه اسماء و صفات ابن عربی». فصلنامه معارف. سال 20. شماره دوم. ص 65-40.
رحیمیان، سعید (1376). تجلی و ظهور در عرفان نظری. قم: دفتر تبلیغات اسلامی، مرکز انتشارت.
زرین­کوب، عبدالحسین (1368).  نقش بر آب. تهران: انتشارات معین.
زرین­کوب، عبدالحسین (1376). دنباله جست­وجو در تصوف ایران. چاپ چهارم. تهران: انتشارات امیرکبیر.
شبستری، محمود (1382). گلشن راز. تصحیح و اهتمام کاظم دزفولیان. تهران: انتشارات طلائیه.
شمیل، آن ماری (1375). ابعاد عرفانی اسلام. ترجمه عبدالرحیم گواهی. چاپ دوم. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
شیخ الاسلامی، محمد (1370). «چهرة انسان کامل در مثنوی معنوی». مجلات اطلاع­رسانی و کتابداری کیهان فرهنگ. دوره دوم. شمارة 80. ص 28-26.
عطار، محمدبن ابراهیم (1382). منطق­الطیر. به تصحیح و شرح صادق گوهرین. چاپ نوزدهم. تهران: انتشارات علمی.
فرانکلین دین، لوئیس (1386). مولانا از دیروز تا امروز، شرق تا غرب. ترجمه حسن لاهوتی. چاپ سوم. تهران: نشر نامک.
گادامر، هانس-گئورک (1382). مثال خیر در فلسفة افلاطونی- ارسطویی. ترجمة حسن فتحی. تهران: انتشارات حکمت.
لاهیجی، شمس­الدین محمد (1385). مفاتیح الاعجار فی شرح گلشن راز. تصحیح و تعلیقات محمد رضا برزگر خالقی و عفت کرباسی. چاپ ششم. تهران: زوار.
مدرسی، فاطمه (1387). سیمای رسول مهر (ص) در ادب فارسی. قم: انتشارات مهر امیرالمؤمنین.
مستملی، اسماعیل بن محمد (1363). شرح التعرف لمذهب التصوف. به تصحیح و تحشیه محمد
روشن. تهران: انتشارات اساطیر.
موحد، صمد (1371). مجموعه آثار شیخ محمود شبستری. جلد دوم. تهران: گلشن.
مولوی، جلال­الدین محمد (1378). مثنوی معنوی. شرح کریم زمانی. تهران: انتشارات اطلاعات. چاپ هفتم.
مولوی، جلال­الدین محمد(1385). مثنوی معنوی. به تصحیح رینولد نیکلسن. به کوشش محمدرضا برزگی خالقی. جلد سوم. قزوین: سایه گستر.
هرمان اته (1356). تاریخ ادبیات فارسی. ترجمه
رضازاده شفق. چاپ دوم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
همتی، حجت­الله (1391). «با مولوی در گذار از جلوه هزار نقش آفرینش». فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی. دانشگاه آزاد اسلامی تهران- جنوب. سال هشتم. شماره بیستم. ص 189-170.
یثربی، سیدیحیی (1368). سیر تکاملی و اصول مسائل عرفان و تصوف. تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.