پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

بررسی مضامین دو مجموعه‌شعر کودکانه‌ محمود کیانوش با رویکرد مخاطب‌شناسی

نوع مقاله : تحقیقات بنیادی یا نظری

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

محمود کیانوش از پیشگامان شعر کودک در ایران به شمار می‌رود. اشعار وی، علاوه بر سادگی ساختار و روانی جملات، دارای محتوایی متناسب با جهان‌بینی مخاطب است. وی با گذر از «منِ» واقعی(انسان بزرگسال) و انتخاب زبان کودک، بر اساس مقتضای حال مخاطب سخن گفته است. در این جستار، با بررسی محتوای دو مجموعه‌شعر طوطی سبز هندوستان(گروه‌های سنّی الف و ب) و بچه‌های جهان(گروه‌های سنّی ج و د)، در پی پاسخگویی به دو سوال محوری زیر هستیم:
- آیا کیانوش در به کارگیری مضامین شعر کودک به گروه سنّی و رشد ذهنی مخاطب توجّه داشته است؟
- با توجّه به گروه‌های سنّی مختلف، در دو مجموعه‌ی مورد پژوهش، کدام مضامین بیشترین کاربرد را دارد؟
آشنایی کیانوش با نیازهای فکری و توجه به درک محدود کودک باعث شده است نگاه کودکانه را در اشعارش برگزیند و جهان را از دریچه‌ی چشم کودکان بنگرد و بر اساس این، سخن خود را با اقتضای سنّی کودک تطبیق دهد؛ البته کیانوش به همه‌ی گروه‌های سنّی کودکان نگاهی یکسان ندارد؛ بلکه با افزایش گروه سنّی، مفاهیمی از قبیل خود محوربینی و عینی‌گرایی تبدیل به تعامل گروهی و مفاهیم انتزاعی شده، و به تبع آن، مضامین اشعار او نیز تغییر یافته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The study of the contents of two children's childhood series, Mahmoud Kianoush, with an audience approach

چکیده [English]

Mahmoud Kiyanoush is one of the pioneer in children’s poetry. His poems, simpler structure and fluency, with content tailored to the audience's worldview. His transition from "my" real (adult) and child language, spoken by the appropriate audience. In the research, we want to answer two below main questions by studying content of two children’s poetry, collection, “green parrot of India” (age groups A and B) and “children of the world” (age groups C and D):
Has Kiyanoush paid attention to age groups and children’s cognitive development in the using themes for children?
according to different age groups in these two collections of research, which themes have most use?
Kiyanoush Trading and intellectual needs due to limited understanding of children, the Children look at the world from the eyes of children see and choose his poems and Based on this, speak with your child's age requirement to adapt; Of course, K to all children at the same age group is not But with increasing age, such as the self-centered concepts and objectivity into group interaction and abstract concepts, and consequently, themes of his poems have also been changed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mahmoud Kiyanoush
  • poetry
  • children
  • audience recognition
  • content analysis

 

­        اکبری شلدره، فریدون و منوچهر علی­پور، (1391) زبان­آموزی و شعر، چاپ  اول، تهران: تیرگان.

­        امانی، غفور و فریده آذر نوید. (1383) ادبیات کودکان و نوجوانان، چاپ اول، اردبیل: نیما کتیبه.

­        پولادی، کمال. (1387) بنیادهای ادبیات کودک، چاپ دوم، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

­        توکل، محسن. (1373) رشد و تکامل کودک، چاپ اول، همدان: جهاد دانشگاهی.

­        خسرونژاد، مرتضی. (1382) معصومیت و تجربه، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.

­        رنلدز، کیمبرلی. (1394) ادبیات کودک، ترجمه­ی مهدی حجوانی، تهران: نشر افق، چاپ اول.

­        سلاجقه، پروین. (1387) از این باغ شرقی، چاپ دوم، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

­        علی­پور، منوچهر. (1379) پژوهشی در شعر کودک، چاپ نخست، تهران: نشر تیرگان.

­        قزل­ایاغ، ثریا. (1392) ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن، چاپ نهم، تهران: انتشارات سمت.

­        کیانوش، محمود. (1379)شعر کودک در ایران، چاپ سوم، تهران: انتشارات آگاه.

­        --------------. (1382) طوطی سبز هندوستان، چاپ دوم، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

­        -------------. (1393) بچه­های جهان، چاپ چهارم، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

­        ماتسوی،تاداشی. (1363) ویرایش کتاب­های کودکان. آتش جعفرنژاد، تهران: شورای کتاب کودک، چاپ آتلیه.

­        محمدبیگی، ناهید. (1389) رازکاوی ادبیات کودک و نوجوان(تحلیل محتوایی کودک؛ قصّه و شعر از سال 1300-1385)، چاپ نخست، تهران: انتشارات ترفند.

­        مقالات

­        استادزاده، زهرا. (1391) بررسی محتوایی اشعار کودکانه­ی پروین دولت­آبادی؛ بر قایق ابرها و گل بادام. مطالعات ادبیات کودک، سال سوم، شماره­ی دوم، 24-1.

­        بلالی، رقیه. (1379) بخش گفتگو؛ گفتگو از جعفر قربانی.تهران: کتاب ماه کودک و نوجوان، سال سوم، شماره یازدهم.

­        دری، نجمه، سمیه رضایی و زینب رضایی. (1393) پیوند وزن و محتوا در شعر مصطفی رحماندوست و ناصر کشاورز. نقد ادبی، سال هفتم، شماره 27، صص 127-156.

­        ذبیح­نیا عمران، آسیه و حسین بردخونی. (1394) بررسی، نقد و سیر شعر معاصر کودک و نوجوان در ایران. فصلنامه­ی تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی(بهار ادب)، سال هشتم شماره، شماره پیاپی 28، صص226-246.

­        زرقانی، سیدمهدی و محبوبه نوغانی. (1386) بررسی محتوایی شعر کودک در دهه­ی هفتاد. مجله دانشکده­ی ادبیات و علوم انسانی مشهد، شماره 159، صص169-194.

­        سمیعی، احمد، (1386) مضمون، مایه­ی غالب و نماد، نامه فرهنگستان، شماره44، صص49-59.

­        صادق­زاده، محمود. (1392) بررسی اشعار تعلیمی کودک و نوجوان در ادبیات معاصر. پژوهش­نامه­ی ادبیات تعلیمی، سال پنجم، شماره هفدهم، ص 190-157.

­        محمدی رفیع، شایا. (1385) اهمیّت واژگان پایه در شعر کودک. کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره 103، 175-180.

 

­        پایان نامه

­        ابراهیم­پور، نفیسه. (1389)تحلیل مفاهیم اخلاق شهروندی (مدنی) در آثار شاعران معاصر کودک (دهه­ی 40 تا دهه­ی 80).  
استاد را
هنما: فرخنده مفیدی، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی
.

­        جلولی، شمسی. (1392)بررسی شعر کودک به لحاظ میزان توجه به مفاهیم تربیتی و اجتماعی در دهه­ی80-70. استاد راهنما: مهشید ایزدی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده­ی روانشناسی و علوم تربیتی.

­        اکبری شلدره، فریدون و منوچهر علی­پور، (1391) زبان­آموزی و شعر، چاپ  اول، تهران: تیرگان.
­        امانی، غفور و فریده آذر نوید. (1383) ادبیات کودکان و نوجوانان، چاپ اول، اردبیل: نیما کتیبه.
­        پولادی، کمال. (1387) بنیادهای ادبیات کودک، چاپ دوم، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
­        توکل، محسن. (1373) رشد و تکامل کودک، چاپ اول، همدان: جهاد دانشگاهی.
­        خسرونژاد، مرتضی. (1382) معصومیت و تجربه، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
­        رنلدز، کیمبرلی. (1394) ادبیات کودک، ترجمه­ی مهدی حجوانی، تهران: نشر افق، چاپ اول.
­        سلاجقه، پروین. (1387) از این باغ شرقی، چاپ دوم، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
­        علی­پور، منوچهر. (1379) پژوهشی در شعر کودک، چاپ نخست، تهران: نشر تیرگان.
­        قزل­ایاغ، ثریا. (1392) ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن، چاپ نهم، تهران: انتشارات سمت.
­        کیانوش، محمود. (1379) شعر کودک در ایران، چاپ سوم، تهران: انتشارات آگاه.
­        --------------. (1382) طوطی سبز هندوستان، چاپ دوم، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
­        -------------. (1393) بچه­های جهان، چاپ چهارم، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
­        ماتسوی،تاداشی. (1363) ویرایش کتاب­های کودکان. آتش جعفرنژاد، تهران: شورای کتاب کودک، چاپ آتلیه.
­        محمدبیگی، ناهید. (1389) رازکاوی ادبیات کودک و نوجوان(تحلیل محتوایی کودک؛ قصّه و شعر از سال 1300-1385)، چاپ نخست، تهران: انتشارات ترفند.
­        مقالات
­        استادزاده، زهرا. (1391) بررسی محتوایی اشعار کودکانه­ی پروین دولت­آبادی؛ بر قایق ابرها و گل بادام. مطالعات ادبیات کودک، سال سوم، شماره­ی دوم، 24-1.
­        بلالی، رقیه. (1379) بخش گفتگو؛ گفتگو از جعفر قربانی. تهران: کتاب ماه کودک و نوجوان، سال سوم، شماره یازدهم.
­        دری، نجمه، سمیه رضایی و زینب رضایی. (1393) پیوند وزن و محتوا در شعر مصطفی رحماندوست و ناصر کشاورز. نقد ادبی، سال هفتم، شماره 27، صص 127-156.
­        ذبیح­نیا عمران، آسیه و حسین بردخونی. (1394) بررسی، نقد و سیر شعر معاصر کودک و نوجوان در ایران. فصلنامه­ی تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی(بهار ادب)، سال هشتم شماره، شماره پیاپی 28، صص226-246.
­        زرقانی، سیدمهدی و محبوبه نوغانی. (1386) بررسی محتوایی شعر کودک در دهه­ی هفتاد. مجله دانشکده­ی ادبیات و علوم انسانی مشهد، شماره 159، صص169-194.
­        سمیعی، احمد، (1386) مضمون، مایه­ی غالب و نماد، نامه فرهنگستان، شماره44، صص49-59.
­        صادق­زاده، محمود. (1392) بررسی اشعار تعلیمی کودک و نوجوان در ادبیات معاصر. پژوهش­نامه­ی ادبیات تعلیمی، سال پنجم، شماره هفدهم، ص 190-157.
­        محمدی رفیع، شایا. (1385) اهمیّت واژگان پایه در شعر کودک. کتاب ماه کودک و نوجوان، شماره 103، 175-180.
 
­        پایان نامه

­        ابراهیم­پور، نفیسه. (1389) تحلیل مفاهیم اخلاق شهروندی (مدنی) در آثار شاعران معاصر کودک (دهه­ی 40 تا دهه­ی 80).  
استاد راهنما: فرخنده مفیدی، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی
.

­        جلولی، شمسی. (1392) بررسی شعر کودک به لحاظ میزان توجه به مفاهیم تربیتی و اجتماعی در دهه­ی80-70. استاد راهنما: مهشید ایزدی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده­ی روانشناسی و علوم تربیتی.