پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

بررسی اصول تصویرپردازی کلاسیسم در شعر ابراهیم ناجی

نوع مقاله : تحقیقات بنیادی یا نظری

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه زابل

چکیده

تصویرپردازی که تبلور اندیشه‌های بلند شاعر است، زمانی رخ می‌دهد که وی از زبان عادی عدول کند و دریافت‌های درونی‌اش را به صورت شاعرانه ارائه دهد. در بلاغت سنتی، تصاویر شاعرانه منطبق بر پنج اصلِ تناسب، تقلید، وضوح، حقیقت‌نمایی و تقابل صورت و معناست. این اصول زمینه‌ساز پردازش هنری در تصاویر شعری شعرای کلاسیک می‌گردد. در پژوهش حاضر تلاش بر آن است تا با روشی توصیفی–تحلیلی بلاغت تصویر در شعر ابراهیم ناجی (1898-1953م)، شاعر معاصر مصر، مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاکی از آن است که وی با کمک اسلوب‌های تشبیه، استعاره و مجاز، تصاویری می‌آفریند که میان حالت درونی او و آن‌چه در خارج به تصویر می‌کشد، تناسب برقرار می‌کند؛ ضمن آن‌که بیشتر این تصاویر به تقلید از پیشینیان ارائه می‌گردد. برای تحقق این امر، علاوه بر این‌که شاعر، صورت را بر معنا ترجیح می‌دهد، تعابیر روشن و واضحی را به‌کار گرفته که منطبق با اصل حقیقت‌نمایی است.
بلاغت، تصویرپردازی، شعر کلاسیک، ابراهیم ناجی

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigation of Classicism Imagery Principles in Ibrahim-Naji’s Poems

چکیده [English]

Imagery, a manifestation of poet’s elevated thoughts, occurs when he departs from common language and presents his inner perceptions in a poetic manner. In traditional rhetoric, poetic images are based on five principles, harmony, imitation, clarity, verisimilitude, and the opposition between form and meaning. These principles contrive artistic processing in the poetic images of classical poets. The present study seeks to investigate image rhetoric in the poems of Ibrahim-Naji (1898-1953), a contemporary Egyptian poet, using an analytical-descriptive method. The results indicate that he, with the help of simile, metaphor, and trope, creates images harmonizing his inner mood and what he depicts on the outside. Meanwhile, most of these images are presented through imitating the antecedents. To achieve this, the poet, in addition to preferring form to meaning, has applied clear and lucid expressions which are in concordance with the principle of verisimilitude.
rhetoric, imagery, classical poetry, Ibrahim-Naji.
rhetoric, imagery, classical poetry, Ibrahim-Naji.

کلیدواژه‌ها [English]

  • rhetoric
  • imagery
  • classical poetry
  • Ibrahim-Naji

مراجع

قرآن کریم
الف. منابع عربی
إبراهیم، صاحب‌خلیل (٢٠٠٠م). الصورةالسمعیةفیالشعرالعربیقبلالإسلام. ط1. دمشق: اتحاد کتاب العرب.
ابن­الأثیر، ضیاءالدین (1959م). المثلالسائر فی أدب الکاتب والشاعر. التعلیق: أحمد الحوفی. ط1. القاهرة: نهضة مصر.
ابن­خلدون (1988م). المقدمة. ط2. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ابن­رشیق، أبوعلی (1963م).  العمدة فی محاسن الشعر و آدابه و نقده. تصحیح: محمد محی­الدین عبدالحمید. ط1. مصر: المکتبة‌ التجا‌ریة‌ الکبری.
أرسطو (1973م). فن الشعر. ترجمة: عبدالرحمن بدوی. ط2. القاهرة: دارالثقافة.
الأنباری، أبوالحسن (1975م). دیوان. ط1. العراق: مؤسسة الإمام زید بن علی.
الأیوبی، یاسین (1984م). مذاهب الأدب: معالم وانعکاسات. ط2. بیروت: دارالعلم للملایین.
الجارم، علی، مصطفى أمین (1992م). البلاغة الواضحة. ط2. القاهرة: دارالمعارف.
الجرجانی، عبدالقاهر (1989م). دلائل الإعجاز. تعلیق: محمود محمد شاکر. ط2. القاهرة: مکتبة الخانجی.
الجنابی، أحمد نصیف (1990م). فیالرؤیاالشعریةالمعاصرة. ط1. بغداد: وزارة الإعلام.
الحمدانی، أبوفراس (1994م). دیوان. شرح: الدویهی، خلیل. ط2. بیروت: دارالکتاب العربی.
دندور، کریم (10/2/2011م). «تعریف بعض مصطلحات المسرح». موقع ستار تایمز:    http://www.startimes.com/?t=27106977.
السکاکی، أبویعقوب (1999م)، مفتاح العلوم. تحقیق: عبدالحمید هنداوی. ط1. بیروت: دارالکتاب.
شایب، أحمد (1994م). أصول النقد الأدبی. ط1. القاهرة: مکتبة النهضة المصریة.
الشریف الرضی، أبوالحسن (1955م). تلخیص البیان فی مجازات القرآن. تحقیق: عبدالغنی حسن. بیروت: دارالأضواء.
العسکری، أبوهلال (1952م). الصناعتین. تحقیق: علی محمد البیجاری. ط1. بیروت: دارإحیاء الکتب العربیة.
العکّاوی، إنعام فوّال (1996م). المعجم المفصّل فی علوم البلاغة. ط2. بیروت: دارالکتب العلمیة.
علّام، عبدالعاطی غریب (1997م). دراسات فی البلاغة العربیة. ط1. لیبیا: جامعة قاریونس.
المتنبی، أبوطیب (1983م). دیوان. ط2. بیروت: داربیروت.
المراغی، أحمد مصطفی (1993م). علم البلاغة: البیان والمعانی والبدیع،. ط2. بیروت: ‌دارالکتب العلمیة.
معروف، نایف (1997م). الموجز الکافی فی علوم البلاغة والعروض. بیروت: داربیروت المحروسة.
ناجی، إبراهیم (1980م). دیوان. ط1. بیروت: دارالعودة.
الهاشمی، أحمد (1999م). جواهر البلاغة. تدقیق: الصمیلی، یوسف. ط2. بیروت: المکتبة العصریة.
 
ب. منابع فارسی
ابو ادیب، کمال (1393ش). صور خیال در نظریة جرجانی. ترجمه: فرزان سجودی و فرهاد ساسانی، چ1، تهران: علم.
آهنی، غلامحسین (1360ش). معانی و بیان. تهران: بنیاد قرآن.
سیدحسینی، رضا (1371ش). مکتب­های ادبی. چ1. تهران:‌ نگاه.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1378ش). صورخیال در شعر فارسی. چ2. تهران: نیل.
شمیسا، سیروس (1379ش). بیان. چ1. تهران: فردوسی.
فتوحی، محمود (1386ش). بلاغت تصویر. چ2. تهران: سخن.
فرای، نورتروپ (1363ش). تخیل فرهیخته. ترجمه: سعید ارباب شیرانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
مظفری، علیرضا (1381ش). خیل خیال. ارومیه: دانشگاه ارومیه.
هاوکس، ترنس، (1377ش). استعاره. ترجمه: فرزانه طاهری. چ 1، تهران: مرکز.
 
ج. منابع لاتین
Tieghem, Ph.V. (1972). Le Romantisme francais. Que sais-je -paris.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار