پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

تصویر مرگ در اندیشه صائب تبریزی

نوع مقاله : تحقیقات بنیادی یا نظری

نویسندگان

1 رییس / دانشگاه پیام نور

2 عضو هیات علمی - دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

مرگ از موضوعاتی است که بسته به اینکه در کدام فرهنگ و محیط جغرافیایی مطرح شود، دارای معانی متفاوتی است. افراد و گروه‌های مختلف به مرگ از دیدگاه‌های گوناگونی نگریسته‌اند و هریک از زاویه‌ای این پدیده‌ی رازآلود را مورد توجه قرار داده‌اند.
مرگ در نگاه عرفان اسلامی تصویری بسیار زیبا و با شکوه دارد. در این طرز از نگاه مرگ نابودی و فنا نیست بلکه رفتن از مرحله‌ای به مرحله‌ی دیگر و آغاز حیاتی دوباره است.
صائب تبریزی نیز از شاعران صاحب‌اندیشه‌ای است که دغدغه‌ی مرگ و زندگی بعد از آن در اشعارش نمود بسیاری یافته است. در این مقاله سعی شده است با مطالعه در دیوان این شاعر سترگ، دیدگاه و طرز فکر وی به مقوله‌ی مرگ در معرض دید و داوری خوانندگان قرار بگیرد.
ذائقه‌ی عرفانی صائب باعث شده است که وی به مرگ نگاهی عارفانه داشته باشد. او مرگ را فرصت بال‌افشانی می‌داند و این پدیده را با عباراتی نظیر عید، دولت جاوید و صبح امید یاد می‌کند. موضوع مرگ ارادی، به عنوان یکی از محوری‌ترین دیدگاه‌های عرفانی در اشعار او نیز جلوه و نمود خاصی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

study of Image of Death in Saeb thought

چکیده [English]

Death is one of the things that Depending on the culture in which it is used, has several meanings. Different people have seen the deaths of several views. And each of these groups have looked at the mysterious phenomenon of a particular angle.
Death is a magnificent picture in the mystic vision. In their view Death is not the end of life, but it is the beginning of a new period of life.
Saeb is among the intellectual poets that death and Life after that Reflected particularly in his poetry. Our aim in this paper is about of his vision to death to make them available to readers.
Saeb has mystical vision to death. He sees death as an opportunity to fly and escape. He uses phrases like Feast, Eternal bliss, and Morning of Hope about Death. Voluntary death as one of Sufism root has a special place in his poetry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Saeb tabrizi"
  • "Death"
  • "Awareness of Death"
  • "Voluntary death"
  • "Mysticism"
ابن‌سینا (1377). الهیات نجات، ترجمه یحیی یثربی، تهران، نشر فکر روز.
افلاطون (1968) م. التیمائوس و اکریتیس، ترجمه الاب فؤاد جرجی، دمشق، وزاره الاثقافه.
افلاطون (1380). دوره آثار افلاطون، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران، خوارزمی.
تهانوی، محمدعلی (1420). کشاف الاصطلاحات و العلوم، بیروت، دارالفکر.
دیلمی، ابولحسن (1962). عطف المألوف علی الام المعطوف، قاهره.
دیوانی، امیر(1376). حیات جاودانه، چاپ اول، تهران، معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی.
ژادکلود،واده(1369). عباس ابن احنف و آرمانگرایی در عشق، ترجمه جواد حدیدی، مجله معارف دوره هفتم شماره
 آذر-اسفند، شماره 21، 34-26.
سپهوند، امیرخان(1386).،جرایم­علیه اشخاص، تهران، نشر مجد.
سلمی (1998). طبقات الصوفیه، بیروت، دارلکتب العلمیه.
صائب، محمدعلی (1364). دیوان، به کوشش محمد قهرمان، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1419). رساله فی الحشر، الرسائل، قم مکتبه المصطفوی.
کاشانی، عبدالرزاق (1376). اصطلاحات الصوفیه، ترجمه محمدعلی مودد لاری، به کوشش گل بابا.
 سلطان ولد (1343). معارف، به کوشش نجیب مایل هروی، تهران.
مولوی، جلال­الدین محمد (1379). مثنوی، بر اساس نسخۀ رینولد نیکلسون، تهران، انتشارات راستین.
مولوی، جلال­الدین محمد (1383). کلیات شمس تبریزی، مطابق نسخه­ تصحیح­شدۀ استاد بدیع­الزمان فروزانفر، تهران، صدای معاصر.
نسفی، عزیزالدین (1359). کشف الحقایق، به کوشش مهدوی دامغانی، تهران.
سید ابن طاووس (1400). الطرائف، قم، چاپخانۀ خیام.
 عاملی، ابراهیم (1360). تفسیر عاملی، تهران، انتشارات صدوق.
 حائری محلاتی. لهوف منظوم یا معراج­المحبه،نشر­نوید اسلام.
واینر، فلیپ پی (1385). فرهنگ تاریخ اندیشه­ها،تهران، معاد.
وکیلی، شروین (1383). ندیدن مرگ، خردنامه­ی همشهری، ش 15، 38-39.