پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

بررسی دلالت های معنایی قصیده «البکاء بین یدی زرقاء الیمامة» أمَل دُنقُل بر پایه نقد سبک‌شناسانه

نوع مقاله : تحلیلی و انتقادی

نویسندگان

1 هیات علمی دانشگاه تهران

2 دانشگاه تهران

چکیده

سروده «البکاء بین یدی زرقاء التمامة» از جمله سروده‌های انتقادی و تأثیرگذار أمل دنقل (1940- 1983م)، شاعر نامدار معاصر مصری است که با زبانی ساده و در عین حال مبهم، به بازنمایی اوضاع سیاسی و اجتماعی کشورهای عربی و آسیب‌شناسی علل شکست جنگ ژوئن در 1967م اختصاص یافته است. شاعر همچنین در این قصیده از مواضع سازشکارانه سیاستمداران جهان عرب که شکست و ناکامی را بر ملت­های خود تحمیل کردند، به سختی انتقاد می‌کند. پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی سبکی این قصیده بپردازد و می‌کوشد از رهگذر کاوش در سه سطح زبانی، ادبی و فکری اثر، به ارزیابی و نقد سبک‌شناسانه آن اقدام نماید و دلالت­های معنایی آن را استخراج کند. از جمله جلوه‌های سبکی این متن شکستن قالب­های سنتی شعر، باستان‌گرایی و به کارگیری میراث گذشتگان و حاکمیت روابط بینامتنی و کاربرد انواع تناص چون تناص دینی و یا تاریخی است. همچنین شاعر برای بیان اندیشه مورد نظر خود در سطح زبانی و ادبی به شکل مناسبی از ابزارهای زبانی بهره گرفته است. هر چند وی به ظاهر در سطح فکری قصیده تصویر آشکاری از خواسته‌ها و آرزوهایش ارائه نمی‌دهد، اما در واقع مردم را به همدلی و خیزش جمعی فرا می‌خواند

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Check stylistic lyrics of Amal Donqol

نویسنده [English]

  • shirin bani taba 2
2 Tehran university
چکیده [English]

The "Al-Baqa'a beyne Yidi Zarqa alyamameh"  is the one of Amal donghol’s (1940-1983) Critical and influential poems. He is a famous Egyptian poet that In a simple, yet ambiguous language, describes the political and social conditions of the Arab countries and the pathology of the reasons for the June War defeated in 1967.in this ode، The poet also hardly criticizes the Compromisable positions of the Arab politicians in who impose failure on their nations. The present study will deals with the style of this ode And will exmine and criticize the ode by three levels of this poem( linguistic, literary and intellectualy), and extract semantic implications . Among the stylistic effects of this text are the breakdown of traditional forms of poetry, archeology, and the use of the legacy of the ancients and the rule of intertextual relations and the application of various types of tensions, such as religious or historical ones. The poet has also used linguistic tools to express his thinking on a linguistic and literary level. In thinling level Although he does not appear to have a clear-cut view of his desires, but, in fact,he calls the people for sympathy and collective uprising.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Stylistic
  • Contemporary arabic poetry
  • Amal Donqol
بدیع یعقوب، إمیل و میشال عاصی (1987). المعجم المفصّل فی اللغةوالأدب. بیروت: دارالعلم للملایین.
برکات، وائل و دیگران (2004). اتجاهات نقدیةحدیثةو معاصره، دمشق: منشورات جامعة دمشق.
بَری، پیتر (1391). سبک‌شناسی. ترجمه مریم خوزان و حسین پاینده. چاپ چهارم. تهران: نشر نی.
جَحا، میشال خلیل (1999). الشعر العربی الحدیث من أحمد شوقی إلی محمود درویش. بیروت: دارالعوده.
حوت، محمودسلیم (1390). باورها و اسطوره‌های عرب پیش از اسلام. ترجمه‌ منیژه عبداللهی و حسین کیانی. تهران: نشر علم.
دنقل، أمل (1987). الأعمال الشّعریة الکاملة. چاپ سوم. قاهره: مکتبة مدبولی.
دوسری، احمد (2004). أمل دنقل شاعر علی خطوط النار. چاپ دوم. بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.
شریم، جوزف (1987). دلیل الدراسات الأسلوبیة. بیروت: المؤسسة الجامعیة للدراسات والنشر والتوزیع.
شمیسا، سیروس (1373). کلیات سبک‌شناسی. چاپ چهارم. تهران: انتشارات فردوس.
ضیف، شوقی (2004). الفن و مذاهبه فی الشعر العربی. قاهره: دارالمعارف.
طویرقی، محمدمشعل (2009). «شعریة النبوءة بین الرؤیة والرؤیا». مجله جامعة أم القری، شماره 5، صص 22- 1.
عشری زاید، علی (1997). استدعاء الشخصیّات التراثیة فی الشعر العربی المعاصر. قاهره: دار الفکر العربی.
غذامی، عبدالله محمد (2006). تشریح النص. مغرب: المرکز الثقافی العربی.
فاخوری، حنّا (1986). الجامع فی تاریخ الأدب العربی. بیروت: دار الجیل.
فتوحی، محمود (1390). سبک‌شناسی: نظریّه‌ها، رویکردها و روش‌ها. تهران: انتشارات سخن.
قطب، سید (2003). النقد الأدبی ومناهجه. قاهره: دارالشروق.
قمیحه، جابر (1998). التراث الانسانی فی شعر أمل دنقل. قاهره: جامعة عین شمس.
قهرمانی مقبل، علی­اصغر (1390). عروض و قافیه عربی. تهران: انتشارات سمت.
کامبل، روبرت (1996). أعلام الأدب العربی المعاصر. بیروت: جامعة القدیس یوسف.
محمودخلیل، ابراهیم (2010). النقد الأدبی من
المحاکا
ة إلی التقلید. عمان: دارالمسیرة للنشر و التوزیع و الطباعة.
مسدی، عبدالسلام (2006). الأسلوبیة والأسلوب. بیروت: دارالکتاب الجدید المتحدة.
معاضیدی، ورقاء یحیی (2010). «الرمز التراثی قراءة فی قصیدة البکاء بین یدی زرقاء الیمامة». مجله التربیة والعلم، سال 17، شماره 1، صص 223- 209.
مکاریک، ایرنا (1390). دانش‌نامه نظریّه‌های ادبی معاصر. ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی. چاپ چهارم. تهران: نشر آگه.
ملاابراهیمی، عزت (1390). گاه­شمار رویدادهاى تاریخ معاصر فلسطین. تهران: انتشارات مجد.
موسوی، سیدرضا و توافقی، رضا (1391). «ناسازواری هنری در شعر أمل دنقل». مجله انجمن علمی ایرانی زبان و ادبیات عربی، شماره 22، صص 222- 189.
نجفی، علی و میراحمدی، سیدرضا (1393). «نقد سبک‌‌شناسانه سروده بکائیة الی شمس حزیران عبدالوهاب البیاتی». مجله زبان و ادبیات عربی، شماره 10، صص 195- 167.
هاشمی، احمد (2002). جواهر البلاغة فی المعانی والبیان والبدیع. تحقیق حسن حمد. بیروت: دار الجیل.
همتی، شهریار و دیگران (1392). «افسانه زرقاء الیمامة در شعر عزالدین مناصره و أمل دنقل». مجله لسان سمبین، سال 4، شماره 12، صص 249- 235.