پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

فرهادنامه: روایتی دیگرگون از داستان شیرین و فرهاد

نوع مقاله : تحلیلی و انتقادی

نویسنده

پیام نور

چکیده

داستان خسرو و شیرین از جمله داستان های اواخر عهد ساسانی است. موضوع آن عشق بازی خسرو پرویز بیست و سومین پادشاه این سلسله است با شیرین. این داستان در دورۀ اسلامی، همواره دستمایه شاعران و افسانه گویان بوده و توسعه و تغییراتی یافته است.
فردوسی نخستین شاعری است که داستان معاشقه خسرو با شیرین را در شاهنامه به نظم کشید. پس از او نظامی داستان را البته با مهارت بیشتر و پررنگ کردن جلوه های غنایی آن که در شاهنامه مورد کم توجهی قرار گرفته بود و همچنین درج قصه عشق فرهاد و شیرین، دوباره به رشته نظم درآورد.
تقریباً دو قرن پس از نظامی، شاعر گمنام دیگری به نام عارف اردبیلی داستان عشق فرهاد و شیرین را که هنوز در میان مردمان گنجه و شروان بر سر زبان ها بود، منظوم ساخته و «فرهادنامه» اش نامید. در این نوشته برآنیم که وجوه اختلاف روایت در منظومه «فرهادنامه» را با خسرو و شیرین فردوسی و نظامی از رهگذر بررسی و تحلیل شخصیت‌های اصلی داستان- خسرو، شیرین و فرهاد، مشخص نماییم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Farhad Nameh: A dissimilar Tale of Shirin and Farhad

نویسنده [English]

  • Ali karimzadeh
payame-nure
چکیده [English]

The story of Khosro and Shirin is one of the late Sassanid tales eras. The subject of that is the love play of Khosro Parviz, the 23rd king of this dynasty with Shirin. This story in the Islamic era has always been the source of poets and mythologists and has developed and changed.
Ferdowsi is the first poet who ordered the story of Khosrow's love story with Shirin in Shahnameh. After him, the story was arranged in a more skillful way, highlighting the richness of his story, which was underestimated in Shahnameh, as well as the introduction of Farhad and Shirin's story of love.
Almost two centuries after the Nezami, another unknown anonymous poet, Aref Ardebili, composed the love story of Farhad and Shirin, which was still among the people of Ganjeh and Sharvan, and called his "Farhadnameh". In this essay we are going to identify the aspects of the narrative differences in the Farhadamname system with Ferdowsi's Khosrow and Shirin and the Nezami through the analysis and analysis of the main characters of the story including Khosrow, Shirin and Farhad.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Farhadamname
  • Aref Ardebili
  • Khosroushirin
  • narration and love
 آیتی، عبدالمحمد (1373). گزیدۀ خسرو و شیرین نظامی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
پورجوادی، نصرالله (1372). بوی جان (مقاله­هایی دربارۀ شعر عرفانی فارسی). چاپ اول. تهران: انتشارات مرکز نشر دانشگاهی.
------------- (1380). اشراق و عرفان (مقاله­ها و نقدها). چاپ اول. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
تربیت، محمدعلی (1314). دانشمندان آذربایجان. تبریز: کتابخانه فردوسی(افست از روی چاپ مجلس).
حمیدیان، سعید (1372). درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی. چاپ اول. تهران: نشر مرکز.
زرین کوب، عبدالحسین (1389). پیرگنجه در جستجوی ناکجاآباد. چاپ هشتم. تهران: انتشارات سخن.
سرامی، قدمعلی (1378). از رنگ گل تا رنج خار. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
شجاع، انیس الناس (1350). به کوشش ایرج افشار. تهران: بنگاه. ترجمه و نشر کتاب.
شهابی، علی اکبر (1337). نظامی شاعر داستانسرا. تهران: انتشارات ابن سینا.
 عارف اردبیلی، فرهادنامه (2535). به تصحیح عبدالرضا آذر. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
 فتاحی قاضی، قادر (گردآورنده) (1384). منظومۀ کردی شیرین و فرهاد. چاپ اول. تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.
 فردوسی، ابوالقاسم (1382). شاهنامه فردوسی (مجلد چهارم). به کوشش سعید حمیدیان. چاپ ششم. تهران: نشر قطره.
 قبادی، خانا، خسرو و شیرین (1368). تصحیح صدیق بوره که ای. ارومیه: انتشارات صلاح الدین ایوبی.
کریستن سن، آرتور (1378). ایران در زمان ساسانیان. ترجمۀ رشید یاسمی. تهران: انتشارات صدای معاصر.
نظامی گنجوی (1395). خسرو و شیرین. تصحیح حسن وحید دستگردی. به کوشش سعید حمیدیان، چاپ شانزدهم، تهران: نشر قطره.
 نظامی گنجوی (1368). شرفنامه به تصحیح بهروز ثروتیان. چاپ اول. تهران: انتشارات توس.
وحشی بافقی (1377). کلیات دیوان، به کوشش محمود علمی (درویش)، تهران: سازمان انتشارات جاویدان