پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

صورخیال گل در آیینۀ غزلیّات صائب و با تأکید بر ادب عرفانی

نوع مقاله : پژوهش کاربردی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی واحد آزادشهر،ردانشگاه آزاداسلامی ،آزادشهر، ایران

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رامهرمز،دانشگاه آزاد اسلامی،رامهرمز،ایران .

3 استادیار دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید هاشمی نژاد.تهران

چکیده

گل و گیاه از دیرباز دست مایه هنرنمایی‎های خیالی و تصویرآفرینی‎های شگرف بوده است. برخی شاعران نامدار ایران چون صائب با طبع وقّاد خویش زیباترین تصویرهای هنری و صورخیال را از پدیدۀ زیبای هستی خلق کرده‎اند. ‎با همۀ فراخی دامنۀ جغرافیای محیط زیست شاعران و با همۀ اختلافاتی که از نظر اوضاع طبیعی در هر ناحیه‎ای‎ از نواحی مختلف نفوذ شعر فارسی وجود داشته، رنگ عمومی شعرهای طبیعت یکسان است. مبانی معناگرایانه و تأویلی عارفان با عنصر خیال و رویکرد زیباآفرینی می‎آمیزد. و همواره در آیینۀ ادبیّات عرفانی انعکاس می‎یابد. هدف از انجام پژوهش حاضر که با استفاده از روش کاربردی، استدلال ، تحلیل عقلانی و بر پایه مطالعات کتابخانه‎ای‎ انجام شده، این است که با تأویل گل‎ها و تمثیل در اشعار صائب، مبانی بینامتنیت عرفانی را بیان کند. به زوایای تفکّر در ادبیّات عرفانی دست یابد. نگارندگان برآنند تأویل‎های عرفانی را در آیینه تمثیل در غزلیّات صائب با تأکید بر جلد سه و چهار و پنج و با تعمّق در آن نقش‎آفرینی وی را درباره گل به رشتۀ تحریر کشند. و برای اظهار اسرار و باورهای پنهانی را که صائب در تبیین تجلّیات نزولی ظهوری و تجلّیات صعودی شهودی، از آن بهره برده‎ را بیان کنند؛ در حقیقت صائب از گل و انواع آن، تأویل‎های عرفانی مختلفی به تصویر کشیده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Intelligence of the Flower in the Paradigm of the Saeb Ghazaliat and the Emphasis on Mystical Literature

نویسندگان [English]

  • mandanana alimi 1
  • masoud pakdel 2
  • zakih rashidabadi 3
2 Diversity in Symbolism as Stylistic Feature of the Poetry of Nima
3 university tehran farhangian
چکیده [English]

Flowers and plants have long been the source of fantasy and fantastic imagery and some of Iran's renowned poets, like Saeb, have created the most beautiful artistic and pictorial images of the cosmos. With all the breadth of the geography of the poets' environment And with all the differences that exist in terms of the natural situation in each region of the different areas of penetration of Persian poetry, The general color of the poems of nature is the same. The semantic and interpretive foundations of the mystics mix with the element of imagination and the creature approach. And always reflects on the mystical literature. The purpose of this study was to use the applied method, reasoning and rational analysis based on library studies. It is by expressing flowers and allegory in the poems of Saeb, the principles of mystical uniqueness, and reaching the angles of thinking in mystical literature. The authors are suggesting that mystical interpretations in the mirror of allegory in the Saab Ghazlat and meditating on his role in the role of the flower And expresses the secrets and hidden beliefs that Saeb enjoyed in explaining the descending appearances and intuitive ascensions; In fact, Saeb has depicted various types of mystical interpretations of flowers and its variants.

کلیدواژه‌ها [English]

  • flower
  • allegory
  • saeb
  • mysticism
  • mystical literature
-قرآن کریم
-نهج البلاغه
-ابن عربی، محی‎الدین محمد (1421). اصطلاحات الصوفیه؛ مجموعه رسایل ابن عربی. بیروت: دارالمحجه البیضاء.
-انصاری، عبدالله (1372). صد میدان؛ مجموعۀ رسایل فارسی. تصحیح محمد سرور مولایی. تهران: توس.  
-ترینی یوشنجی، نظام‎الدین (1374). قواعد العرفا و آداب الشعراء. به اهتمام احمد مجاهد. تهران: سروش.
-تهانوی، محمدعلی (1404). کشّاف اصطلاحات الفنون. تصحیح مولوی محمد وجیه و همکاران. استانبول: دار قهرمان للنشر و للتوزیع.
-جامی، عبدالرّحمن بن احمد (1341). دیوان کامل جامی. تصحیح‎ هاشم رضی. تهران: پیروز.
-جنید بغدادی، ابوالقاسم (1425). القصد الی اللّه (رسایل جنید). جمال رجب سیدبی. دمشق: دار اقرا للطباعه  و النشر و التوزیع.
-حافظ شیرازی، خواجه شمس‎الدین محمد (1362). دیوان. تصحیح قزوینی و غنی. تهران: زوّار.
-دوبوکور، مونیک (1376). رمزهای زندۀ جان، ترجمۀ جلال ستاری. تهران: مرکز.
-روزبهان بقلی شیرازی، صدرالدین ابومحمد (2008). تفسیر عرایس البیان فی الحقایق القرآن. تصحیح احمد فرید المزیدی، بیروت: دارالکتب العلمیّه.
–سعدی شیرازی، مصلح بن عبداللّه (1376). کلّیات سعدی. تصحیح محمّدعلی فروغی. تهران: امیرکبیر.
-ساوجی، سلمان (1336). دیوان سلمان ساوجی. به اهتمام منصور مشفق. تهران: بنگاه صفی علیشاه.
-سمعانی، احمد (1384). روح الارواح فی شرح اسماء الملک الفتّاح، تهران: علمی و فرهنگی.
-صائب تبریزی، میرزا محمد علی (1366). تصحیح محمّد عباسی. تهران: طلوع.
-عراقی، فخرالدّین (1372). مجموعۀ آثار، تصحیح و توضیح دکتر نسرین محتشم. تهران: زوّار.
-عطّار نیشابوری، فریدالدّین (1298). اسرارنامه. تهران: بی‎تا.
-..........................................  (1384). دیوان عطّار. تصحیح تقی تفضّلی. تهران: علمی و فرهنگی.
-..........................................  (1347). منطق الطّیر. تصحیح محمّد جواد شکور. تهران: الهام.  
-........................................... . (1388). مصیبت نامه. تصحیح محمّدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.
-گرامی، بهرام (1389). گل و گیاه در هزار سال شعر فارسی. مقدمۀ ایرج افشار. تهران: سخن.
-لاهیجی، شمس‏الدّین محمد (1366). مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز. تهران: محمودی.
-مرآت العشاق (1388). تصحیح مرضیه سلیمانی. تهران: علمی و فرهنگی.
-مغربی، شمس‎الدین محمد (1385). دیوان کامل شمس مغربی.  تصحیح ابوطالب میرعابدینی. تهران: زوّار.
-مولوی، جلال‎‎الدّین محمّد (1363). کلّیات شمس تبریزی. تهران: امیرکبیر.
-........................................  (1365). مثنوی معنوی. تصحیح نیکلسون. تهران: نشر مولی.
-میبدی، رشیدالدین (1371). کشف الاسرار و عدّه الابرار. تهران: امیر کبیر.