پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

بر پلکان شعر سایه(بررسی موسیقی بیرونی در شعر هوشنگ ابتهاج)

نوع مقاله : تحقیقات بنیادی یا نظری

نویسندگان

1 مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور استان تهران

2 دانشگاه پیام نور

چکیده

چکیده:
هوشنگ ابتهاج (ه.ا.سایه)، از جمله شاعران برجسته‌ی معاصر است. که آشنایی او با علم موسیقی موجب گردیده، توجه ویژه‌ا‌ی به موسیقی شعر خویش داشته باشد. به گونه‌ای که می‌توان موسیقیِ شعر سایه را، ستون فقرات شعر او دانست.
از مهم‌ترین جلوه‌های موسیقی شعر سایه می‌توان به موسیقی بیرونی مندرج در شعر او اشاره کرد. از آن‌جا که موسیقی بیرونی دربرگیرنده‌ی بحر و وزن در شعر است و نیز دقت فراوان سایه در انتخاب وزن‌های زیبا و گوشنواز در اشعارش، در این مقاله به طور ویژه موسیقی بیرونی اشعار سایه در دو اثر (تاسیان و سیاه‌مشق) مورد بررسی قرار گرفته است. و به تناسب اوزان و محتوا در شعر سایه نیز اشاره شده است . و در نهایت نتایج که بیانگر بسامد به-کارگیری بحور و اوزان است به صورت جدول و نمودار ارائه گردیده است.

واژگان کلیدی: هوشنگ ابتهاج، شعر معاصر، موسیقی بیرونی، تاسیان، سیاه‌مشق، وزن، بحر

هوشنگ ابتهاج (ه.ا.سایه)، از جمله شاعران برجسته‌ی معاصر است. که آشنایی او با علم موسیقی موجب گردیده، توجه ویژه‌ا‌ی به موسیقی شعر خویش داشته باشد. به گونه‌ای که می‌توان موسیقیِ شعر سایه را، ستون فقرات شعر او دانست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Poem music of Sayeh "External music (rhythm) investigation of hushang Ebtehaj's poem"

نویسنده [English]

  • mehri biabangard 2
1 دانشگاه پیام نور
چکیده [English]

Poem music of Sayeh
"External music (rhythm) investigation of hushang Ebtehaj's poem"

Abstract: Hushang Ebtehaj, (H.E.Sayeh) is one of the greatest contemporary poets that his knowledge about music influenced him to pay attention more to music of his poem, which we can say that music is the chain of spine of his poem.
The most important appearance of poem music of sayeh which we can mention, is external music of his poem. Because the external music includes rhythm in poem and also the great accuracy of sayeh in selecting the very beautiful and hearable rhythms in his poem, In this article, the external music(rhythm) of sayeh's books, in both "tasian" and "siyahmashgh" has been studied comprehensively, which shows the conception and rhythm correspondingly. Ultimately, the related subject has been analyzed and for better description, the conclusion illustrated as figures and tables which expresses the application of rhythm in the poem.

Key words: hushang Ebtehaj, Contemporary poem, External music, Tasian, Siyahmashgh, Rhythm

کلیدواژه‌ها [English]

  • hushang Ebtehaj
  • contemporary poem
  • External music
  • Tasian
  • Siyahmashgh
ابتهاج، هوشنگ (1386). تاسیان. تهران: نشرکارنامه.
ــــــــــــ (1388). سیاه­مشق. تهران: نشرکارنامه.
ساورسفلی، سارا (1387). ای عشق همه بهانه از توست.
تهران: انتشارات سخن.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1389). موسیقی شعر. تهران: نشر آگه.
عبّاسی، حبیب­ا... (1381). عروض و قافیه. تهران: انتشارات ناژ.
کابلی، ایرج (1376). وزن­شناسی و عروض. چاپ اول، پاییز.تهران: موسسة انتشارات آگاه،
ناتل­خانلری، پرویز (1361). وزن شعر فارسی. چاپ چهارم تهران: انتشارات توس.
جعفری، طیّبه (1385). «بررسی ساختار صوری زبان غزل­های هوشنگ ابتهاج». کاوش­نامه. سال­هفتم. شماره 13.
سیف، عبدالرضا. شیدا، شهرزاد (1384).«نگاهی به بسامد اوزان عروضی در دیوان حافظ». فصلنامة علمی پژوهشی دانشگاه تهران، شماره 176، ص 39-59.