پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

کهن‌الگوی پِرسِفون و هِرا در داستان‌های «انیس» و «سرگذشت کوچه»

نوع مقاله : تحقیقات بنیادی یا نظری

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور

چکیده

اسطوره‌ها دارای پیوندی تنگاتنگ با علوم مختلف، بویژه روان‌شناسی، هستند. پیوندی که از حد نام‌گزاری بیماری‌ها فراتر می‌رود و جنبه‌ای کاملاً کاربردی جهت بررسی جامعه، افکار، باورها، و حتی مناسبات سیاسی می‌یابد. شینودا بولن، روانشناس پیرو مکتب یونگ، با بهره‌گیری از ایدۀ «کهن‌الگوها» طرحی تیپ‌شناسانه بر مبنای اساطیر یونان ریخته است که طبق آن، زنان در سه گروه رفتاری جای می‌گیرند: دوشیزه، آسیبپذیر، افسونگر. گروه نخست بیانگر استقلال و خودبسندگی‌اند؛ گروه دوم مُعرّف نقش‌های سنتی همسر، مادر، و دختر هستند؛ و در گروه سوم ایزدبانوی عشق و زیبایی جای دارد که از جهتی، خودبسندگی و استقلال ایزدبانوان گروه اول را دارد؛ و از سویی رابطه‌گرایی گروه سوم را. در این مقاله بر اساس تقسیم‌بندی فوق، به تحلیل دو داستان کوتاه از آثار سیمین دانشور با نام‌های «انیس» و «سرگذشت کوچه» که «کهن الگوی زناشویی» (هرا)، و «زن آنیمایی» (پرسفون) نمودِ چشمگیری در آنها دارند، پرداخته شده است. نقاط اشتراک این دو کهن‌الگو، رابطه‌گرایی و مهرطلبی است. طی این بررسی، علل روانی و اجتماعیِ مهر تأیید خوردن و پررنگ شدن این ویژگی‌ها و جلوه‌های آنها، باز کاویده می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Archetype of Persephone and Hera in the stories of "Anis" and "Story of the Alley"

نویسنده [English]

  • Maryam Heidari
faculty member of Payam e noor University
چکیده [English]

Myths have a close link with different sciences, especially psychology. A linkage that goes beyond the naming of diseases and is a fully functional aspect for the study of society, thoughts, beliefs, and even political relationships. Shinoda Boolen, a follower of Jung's school, uses the concept of "archetype" as a typographical plan based on the Greek myths, according to which women fall into three groups of behavior: a maiden, a vulnerable, and Charmer. The first group expresses independence and self-respect; the second group representing the traditional roles of the wife, mother and daughter; and in the third group, the goddess of love and beauty is located, which in the direction of self-esteem and autonomy of the goddesses of the first group; and, on the other hand, the third group's relationship. In this paper, based on this classification, two short stories of Simin Daneshvar's works, Anis and Story of the Alley, which featured "Ancient Marriage archetype"(Hera), and "Anima Woman"(Persophone), have been dramatically analyzed. The points of sharing of these two archetypes are relationship and sympathy. In this study, the psychological and social causes of the confirmation and highlighting of these characteristics and their effects are examined.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Archetype
  • Simin Daneshvar
  • Shinoda Boolen
  • Persophone
  • Hera

مراجع

باقری، نرگس (1392). «دگرگونی ایزدبانوان در رمان خوف اثر شیوا ارسطویی»، نشریۀ مطالعات داستانی، دورۀ 2، شمارۀ 1، صص 15-5.
برن، لوسیا (1386). اسطوره‌های یونانی. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: مرکز.
بولن، جین. شینودا (1395). انواع مردان: شیوه‌ای عمیق، دقیق و کاربردی برای شناخت مردان بر اساس نظریۀ نمادهای اسطوره‌ای در روان‌کاوی یونگ. ترجمۀ فرشید قهرمانی. چاپ هشتم. تهران: بنیاد فرهنگ زندگی.
ـــــــــــــ (1395). نمادهای اسطوره‌ای و روان‌شناسی زنان. ترجمۀ مینو پرنیانی. تهران: آشیان. 
بیرلین، ج. ف (1386). اسطوره‌های موازی. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: مرکز.
دانشور، سیمین (1380). به کی سلام کنم؟. چاپ پنجم. تهران: خوارزمی.
ـــــــــــــ (1381). شهری چون بهشت. چاپ هفتم. تهران: خوارزمی.
رئیسی سرحدی، فریبا؛ خسروی، حسین؛ آتش سودا، محمدعلی (پاییز و زمستان ۱۳۹۷). «جلوه‌های کهن‌الگویی ادبیات پایداری در آثار سیمین دانشور». ادبیات پایداری (دانشگاه شهید باهنر کرمان)، سال دهم، شمارۀ ۱۹. صص 95-72.
ژیران، فلیکس (1393). اساطیر یونان. ترجمۀ ابوالقاسم اسماعیل­پور. تهران: نشر مکتوب.
سلیگمن، مارتین. ای. پی(1391). خوش‌بینی آموخته شده: چگونه می‌توان ذهنیت و زندگی خود را تغییر داد؟. ترجمۀ فروزنده داورپناه و میترا محمدی. تهران: رشد.
عباس‌زاده، خداوردی؛ طاهرلو، هانیه (پاییز و زمستان 1390). «سیمای زن در آثار سیمین دانشور». بهارستـان سخـن، دورۀ 7، شمارۀ 18، صص 50-31.
فیشر، رابرت (1391). آموزش تفکر به کودکان. ترجمۀ مسعود صفایی‌مقدم و افسانه نجاریان. اهواز: رسش.
کمال بانیانی، محمدرضا؛ توحیدی‌فر، نرجس (۱۳۹۲). «صور مثالی آنیموس یونگ در رمان سووشون». مطالعات ادبیات تطبیقی (دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت)، سال هفتم، شمارۀ 25، صص 9۳-7۳.
کریمی قره­بابا، سعید؛ رضایی، مختار (پاییز و زمستان ۱۳۹۳). «بررسی کهن‌الگو‌گرایانۀ درخت در رمان سووشون»، مطالعات داستانی، دورۀ سوم، شمارۀ 2 (پیاپی ۱۰)، صص 22-7.
کمپل، جیمز (1380). قدرت اسطوره؛ گفت‌وگو با بیل مویزر. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: مرکز.
مدرسی، فاطمه؛ عزتی، الناز (پاییز ۱۳۹۰). «نمود اسطوره گیاه‌پیکری در داستان‌های کوتاه دانشور یکی از خصیصه‌های سبکی وی». سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، دورۀ چهارم، شمارۀ 3 (پیاپی ۱۳)، صص 81 -67.
ـــــــــــــ (تابستان ۱۳۹۱). «حرکت بر اساس داستان «اسطقس» سیمین دانشور از منظر نقد اساطیری». بوستان ادب، سال چهارم، شمارۀ 2 (پیاپی ۱۲)، صص ۲20- 205
وارنر، رکس (1389). دانشنامۀ اساطیر جهان. ترجمۀ ابوالقاسم اسماعیل­پور. چاپ چهارم. تهران: اسطوره.
وولگر، کریستوفر (1387). سفر نویسنده. ترجمۀ محمد گذرآبادی. تهران: مینوی خرد.
هندرسن، ژوزف (1389). انسان و اسطوره‌هایش. چاپ سوم. تهران: دایره.
هورنای، کارن (1361). عصبیّت و رشد آدمی. ترجمۀ محمدجعفر مصفّا. تهران: بهجت.
ـــــــــــــ (1395). روان‌شناسی زنان. ترجمۀ سهیل سُمّی. چاپ هفتم. تهران: ققنوس.
یاحقی، محمد جعفر؛ اسم‌علی‌پور، مریم؛ طوماری، شاهدخت؛ قائمی، فرزاد (1396). «الگوهای سفر قهرمانی از نگاه پسایونگی و کاربرد آن در تحلیل متون ادبی». پژوهش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی، دورۀ 8، شمارۀ 27، صص 182-159.
یونگ، کارل (1395).روان‌شناسی ضمیر ناخودآگاه، محمد علی امیری. چاپ هفتم. تهران: علمی و فرهنگی.
 
Kantor. M. (2002). Passive-aggression: A Guide for the Therapist, the Patient, and the Victim. Westport: Praeger Publishers.
McCoy, M. L.; Keen, S. M. (2013). Child Abuse and Neglect: Second Edition. Psychology Press.
Artingstall, K. (1998). Practical Aspects of Munchausen by Proxy and Munchausen Syndrome Investigation. New York: CRC Press.
Schreier, H. A.; Libow, J. (1993). A hurting for Love: Munchausen by Proxy Syndrome. New York-London: The Guilford Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار