پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

خرابات مغان؛ میکده و آتشکده ی زردشتی

نوع مقاله : تحلیلی و انتقادی

نویسندگان

1 دانشجو

2 استادیار دانشگاه رازی

چکیده

بی شک شعر حافظ چونان منشوری است که از هر زاویه‌ای به شعر او نگاه شود، جلوه‌ای از شعر او نمایان می‌شود. این تجلّی‌های گوناگون در تمام ابعاد شعر حافظ قابل مشاهده است.
در این مقاله با بررسی پیشینه‌ی معانی پیشنهادی شارحان و حافظ پژوهان، کوشش شده است که به این پرسش، پاسخ داده شود که آیا خرابات مغان در شعر حافظ طبق گفته‌ی دیگران، به معنی مطلق میکده است و یا معنی دیگر آن، یعنی آتشکده‌ی زردشتی، ارجح‌تر است؟
با توجه به شروحی که از اشعار حافظ شده و بررسی کلمه‌ی خرابات مغان در شعر خود خواجه، به این نتیجه می‌رسیم که خرابات مغان در شعر حافظ شاید گاهی به معنای کنایی میخانه و یا جای فسق و فجور باشد، اما در اصل با توجه به شواهد و مدارکی که در متن می‌آوریم، یکی ازمعانی آن، آتشکده‌ی زردشتی است که در شکل بنای آن، زردشتیان از ساخت خورابه‌های مهری متأثر بوده‌اند به نحوی که تابش نور آفتاب بر آتش را روا نمی-داشته‌اند و حافظ آگاهانه بدین مسأله توجه داشته و آن را در مطلع شعر خود گنجانده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

”kharabat magan”cabaret and ” zoroastrian temple”

نویسندگان [English]

  • kamran arzhangi 1
  • vahid mobarak 2
1 student
2 teacher of razi university
چکیده [English]

Indubitable Hafez's poetry is resemble to prism in which we are looking at will be appeared a bravery of his poetry.
This differences expression in all dimensions of Hafez's poetry is observable.
In this article by survey the history of suggested significances of demonstratives and Hafez's exponent it is attempted to reply to this question that ”kharabat maga” in Hafez's poetry based on the others saying means bar absolutely or in other meaning that is ” Zoroastrian temple”.
By considering of explanation in Hafez's poetry and survey of ”kharabat magan” in his poetry we are going to conclude that ”kharabat magan” in ironic meaning refers to bar or the location of vice but basically by the existence of documents which are existed in context one of the meaning is ” Zoroastrian fire temple” which in its structure، Zoroastrian were affected by Mehri's temple so that they didn’t allow sun shine on the fire and Hafez consciously notice such issue and has included it in the early of his poetry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hafez
  • kharabat
  • maga
  • Water
  • fire

مراجع

قرآن کریم (1390). ترجمه محمدمهدی فولادوند. تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
اشتری، بهرام (1385). این راه بی نهایت. جلد اول. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. چاپ اول.
امیری فیروزکوهی، سیدکریم (خرداد و مرداد 1356). «خرابات یا خورآباد». نشریه ادبیات و زبان­ها «گوهر». شماره 51 و53. ص 1920-190 و ص 539-538.
انصاف­پور، غلامرضا (1384). فرهنگ فارسی. تهران: زوار. چاپ ششم.
باقری، مهری (زمستان 1373 و بهار 1374). «طرز سخن خواجو». نشریه میان رشته­ای دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز. شماره 153 و 154. ص 48-15.
بهار، مهرداد (1390). از اسطوره تا تاریخ. تهران: چشمه. چاپ هفتم.
پورنامداریان، تقی (1388). گمشدۀ لب دریا. تهران: سخن. چاپ سوم.
تسبیحی، محمدحسین (1346). «خرابات». نشریه هنر و معماری. دوره 13. شماره 1. ص 48-41 و ص 63-57.
حافظ، شمس­الدین محمد (1390). دیوان اشعار. به سعی سایه. تهران: کارنامه. چاپ پانزدهم.
خرمشاهی، بهاءالدین (1389). حافظ نامه. دفتر اول و دوم. تهران: مرکز. چاپ نوزدهم.
خطیب رهبر، خلیل (1388). دیوان غزلیات حافظ. تهران: صفی علیشاه. چاپ چهل و هشتم.
خواجوی کرمانی، محمودبن­علی (1391). کلیات خواجوی کرمانی. به تصحیح احمد سهیلی خوانساری. تهران: سنایی. چاپ اول.
دوستخواه، جلیل (1391). اوستا. گزارش و پژوهش. تهران: مروارید. چاپ شانزدهم.
رجائی بخارایی، احمدعلی (1364). فرهنگ اشعار حافظ. تهران: علمی و فرهنگی. چاپ سوم.
رضی، هاشم (1352). راهنمای دین زرتشتی. تهران: سازمان فروهر. چاپ اول.
ــــــــــ (1353). ادبیات سنتی زرتشتی. تهران: سازمان فروهر. چاپ اول.
ــــــــــ (1366). تاریخ مطالعات دین­های ایرانی. تهران: سازمان فروهر. چاپ اول.
ریاحی، محمدامین (1387). مرصادالعباد. تهران: علمی و فرهنگی. چاپ سیزدهم.
زاکانی، عبید (1999). کلیات دیوان، به کوشش محمد جعفر محجوب. نیویورک: bibliotheca persica press . چاپ اول.
زرین­کوب، عبدالحسین (مرداد 1344). «خرابات». نشریه ادبیات و زبان­ها «یغما». شماره 205. ص 229-225.
سعدی، مصلح­الدین (1388). کلیات سعدی به تصحیح محمدعلی فروغی. تهران: الهام. چاپ اول.
سودی، محمد (1341). شرح دیوان حافظ. ترجمۀ عصمت ستار­زاده. تهران: رنگین. چاپ اول.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1387). غزلیات شمس تبریز. تهران: سخن. چاپ چهارم.
ــــــــــ (1389). در اقلیم روشنایی. تهران: آگه. چاپ پنجم.
صدیقیان، مهیندخت و میرعابدینی، ابوطالب (1366). فرهنگ واژه نمای حافظ. تهران: امیرکبیر. چاپ اول.
کریستین سن، آرتور (1389). ایران در زمان ساسانیان. ترجمه رشید یاسمی. تهران: نگاه. چاپ سوم.
مصفی، ابوالفضل (1369). فرهنگ ده هزار واژه در دیوان حافظ. جلد اول. تهران: پاژنگ. چاپ اول.
معین، محمد (1376). برهان قاطع. جلد دوم. تهران: امیرکبیر. چاپ ششم.
مهر، فرهنگ (1388). دیدی نو از دینی کهن (فلسفه زرتشت). تهران: جامی. چاپ هشتم.
وحیدی، حسین (1389). «خرابات مغان». نشریه چیستا. دوره 28. شماره 4. ص54-50.
یسنا، ر. چ. (بهمن 1360). «عزیز دیر مغان». نشریه ادبیات و زبان­ها «چیستا». شماره 6.  ص 709-699.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار