پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

شاخص‎های سبکی «صد میدان» خواجه‎عبدالله انصارى

نوع مقاله : تحلیلی و انتقادی

نویسنده

دانشگاه فرهنگیان

چکیده

در سده‏ چهارم و پنجم، عرفان و تصوّف رونق زیادی داشت؛ بسیارى از مشایخ صوفیه در در خراسان پرورش یافتند و به تعلیم و ارشاد پرداختند. خواجه‎عبدالله انصاری از مشایخ بزرگ عرفان و از صاحب نظران تصوّف و صاحب مکتب در این عهد به شمار می‎رود.
خواجه‎عبدالله با در هم آمیختن نثر و نظم فارسی شیوه و سبکی در زبان فارسی ایجاد کرد که آن‏را دل نشین ساخت؛ با این ابتکار نثر فصیح و آهنگین او در ادبیات فارسی ممتاز گردید.
از مهم‏ترین کتاب‏های خواجه‎عبدالله «صد میدان» به زبان فارسی است. او این کتاب را در عرفان عملی و سیر و سلوک نوشته است. نویسنده در «صد میدان» کوشیده تا مراحل و مقامات سلوک را از بدایت تا نهایت به ترتیب و توالى تکاملى در قالب صد میدان یا صد منزل طرح و تنظیم کند، به گونه‏ اى که هر مقام مکمل مقام پیشین باشد و سالک طریق با احراز شرایط هر مقام و سیر در درجات آن شایسته ارتقا به مقام بالاتر گردد. با این که صد میدان در متون عرفانی و در میان متصوّفه اهمیت و جایگاه خاصی دارد ولی پژوهشی شایسته پیرامون این کتاب ارزشمند و ویژگی‏های سبکی آن انجام نشده است. در این مقاله به برخی اندیشه‏ های عرفانی خواجه‎عبدالله اشاره شده و تقسیم‏ بندی‏ های مقامات و اصطلاحات عرفانی بر مبنای عدد سه بررسی و نقد شده است. استنادبخشی گفته‏های خواجه عبدالله با کاربرد آیات قرآنی و بیان برخی از خصوصیات سبکی صدمیدان از دیگر مواردی است که در این مقاله بدان پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Indicators of style in the "hundred meydans"of Khajeh Abdullah Ansari"

نویسنده [English]

  • seyedali karamatimoghadam
چکیده [English]

Indicators of lightness in the " One hundred meydan " Khwaja Abdullah Ansari
In the fifth century, Sufism in Khurasan was booming, many the mystic sheikhs were raised on this land and They paid to teaching and guidance. Khwaja Abdullah Ansari, the great of mysticism Mashayekh in this period. He mixed Persian prose and verse and created a new style in Persian.
" One hundred meydan " is the most important books of Khwaja Abdullah. He has written books on mysticism and practical journey.
Although " One hundred meydan " is important in mysticism but proper research has not been done about this book.
This article refers to the Some ideas of a mystic Khwaja Abdullah and Classification mystical is evaluated based on the number three. To cite this Quranic verses and stylistic characteristics of speech " One hundred meydan " other cases that have been discussed in this paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khajeh Abdullah Ansari
  • hundred meydan
  • Style
  • Classification
  • mystical terminology
اشرف‎زاده، رضا.1382. عطار و دیگران. مشهد. سخن‎گستر.
انزابی نژاد، رضا. 1373. گزیدهی کشف الاسرار و عده‏الابرار. تهران: سپهر.
انصاری، خواجه عبدالله. 1386. صد میدان. موسوی سیرجانی، سهیلا. تهران: زوار.
ــــــ . 1341. حبیبی، عبدل‏الحسن. کابل: بی­جا.
ــــــ .1372. مجموعه رسائل. مولایی، محمدسرور. تهران: توس.
ــــــ. 1367. مناجات نامه. شاهرودی، اسماعیل. تهران: فخررازی.
بهار، محمدتقی. 1373. سبکشناسی. ج2. تهران: امیرکبیر.
 بینا، محسن. 1355. مقامات معنوی(ترجمه و تفسیر منازل‏السائرین خواجه عبدالله). تهران: اسلامیه.
جامی، نورالدین عبدالرحمن. 1370. نفحات الانس. عابدی، محمود. تهران: اطلاعات.
حافظ شیرازی، شمس الدین محمد. 1373. دیوان غزلیات. تصحیح خطیب رهبر.تهران: بی­جا.
حمیدی، مهدی. 1347. عطار در مثنویهای گزیدهی و گزیدههای مثنوی او. تهران: امیرکبیر.
خطیبی، حسین. 1375. فن نثر در ادب پارسی. تهران: زوار.
زرین کوب، عبدالحسین. 1357. جست و جو در تصوّف. تهران: سپهر.
سجادی، سیدجعفر. 1376. شرح رسائل فارسی سهروردی. تهران: سوره.
سعدی، 1371. دیوان غزلیات. به کوشش خطیب رهبر، خلیل. چ پنجم. تهران:انتشارات مهتاب.
صارمی، سهیلا. 1373. مصطلحات عرفانی و مفاهیم برجسته در زبان عطار. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
صفا، ذبیح الله. 1371. تاریخ ادبیات در ایران. ج2. تهران: فردوس.
عطار نیشابوری، فریدالدین محمد. 1359. الهینامه. ریتر، هلموت. تهران: توس.
ــــــــ . 1383. مصیبت نامه. برهان لیمودهی، تیمور. تهران: سنایی.
ـــــــــ .1363. تذکره‏الاولیا. استعلامی، محمد. تهران: زوار.
ــــــــ . 1372. منطق الطیر. تصحیح گوهرین، سیدصادق. تهران: علمی فرهنگی.
مولوی، جلال الدین محمد. 1378. مثنوی معنوی. خرمشاهی، قوام الدین. تهران: ناهید.