پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

مقایسه هفت وادی عطار و هفت مرحله سلوک در میترائیسم

نوع مقاله : تحلیلی و انتقادی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور

چکیده

شاهکار عطار در خلق منطق الطیر توأم با تبیین مراحل هفت‌گانه طریقت موسوم به هفت وادی عرفان است.به این سیر تکاملی هفت مرحله‌ای، در آیین‌هایی همچون میترائیسم که قرن‌ها قبل از منطق الطیر پیروان زیادی داشته، اشاره شده است. این پژوهش در پی آن است تا جنبه‌های مشترک میان این دو فرایند هفت‌گانه را با مقایسه اندیشه‌های مستتر در اشعار عطار نیشابوری در منطق الطیر و بررسی رسوم و آیین‌های تشرف به میترائیسم، بازنماید. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد از میان هفت مرحله این دو فرایند عرفانی، شش مرحله طلب در مقام نخست، عشق در مقام نیمف، معرفت در برابر مقام سربازی، استغنا (در پایان مرحله سربازی)در برابر شیرمردی، توحید در برابر پارسی یا پارسا شدن و یکی شدن سالک و میترا و در پایان، مرحله فنا در برابر پیر و مرشد کامل شدن در آیین میترائیسم قلمداد می‌شود. تنها وادی غیر قابل اطلاق در این فرایند وادی ششم یا حیرت است که در برابر مهرپویا یا پیک خورشید در مقام ششم میترائیسم قرار داشته و نمی‌توان ارتباط منطقی بین آنها یافت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A comparison between seven steps of Attar and seven steps in Mithraism

چکیده [English]

Attar's masterpiece Manteq-ol-tair with explaining the doctrine known as the Seven Valleys mysticism. This seven-stage evolution in the centuries before Manteq Yyn‌Hayy such as Mithraism had many followers, was mentioned is. This research seeks to common aspects between the two Hft‌Ganh process by comparing the ideas implicit in the lyrics Attar Manteghotteir and customs check and conversion to Mithraism Yyn‌Hay, Baznmayd. The results show that of the seven stages of the mystical process, a six-point demand in the first place, love as Nymph, knowledge against military authority, disdain (at the end of the military) to Shirmardi, unity in the Community or Parsa and one of the Salk and collation and in the end, the complete annihilation of the religion of Mithraism as is an old mentor. Only the wadi inapplicable in this process or amazement that the sixth valley or peak-sun Mehrpouya Mithraism was in sixth place and can not find a logical connection between them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attar
  • Mithraism
  • seven Steps
  • sacred places
اشرف زاده رضا.(1374) شرح گزیده منطق الطیر یا مقامات الطیور شیخ فریدالدین عطار نیشابوری.چاپ دوم.تهران: انتشارات اساطیر
الیاده میرچا. (۱۳۷۶)رساله در تاریخ ادیان.ترجمه جلال ستاری. تهران: سروش.
اولانسی دیوید.(۱۳۸۰) پژوهشی نو در منشا‌ء میتراپرستی: کیهان‌شناسی و نجات و رستگاری در دنیای باستان. ترجمه و تحقیق مریم امینی. تهران:نشر چشمه.
رضی، هاشم. (1381). آیین مهر. تاریخ آیین رازآمیز میترایی در شرق و غرب از آغاز تا امروز. جلد دوم. تهران: انتشارات بهجت.
سراج طوسی،ابونصر.(1382) اللمع فی التصوف. تصحیح رینولد آلن نیکلسون. ترجمه مهدی محبتی.تهران:اساطیر
 عطار نیشابوری(1374) منطق الطیر. به اهتمام دکتر احمد خاتمی.چاپ اول. تهران: موسسه فرهنگی و انتشاراتی پایا
فرضی پور خرم آبادی، داریوش. (1389). راهی به جهان راز. نگاهی به مانندگی ها و آمیختگی های اساطیر ایران، یونان، روم، چین و بین النهرین. قم: انتشارات هناریس.
قشیری ابوالقاسم.(1345) ترجمه رساله قشیریه. تصحیح بدیع الزمان فروزانفر.تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
کومون فرانتس.(۱۳۸۳) آئین پر رمز و راز میترایی .ترجمه و پژوهش هاشم رضی.تهران: انتشارات بهجت
کومون فرانتس (1386) دین مهری، ترجمه احمد آجودانی. تهران: نشر ثالث
ورمارزن مارتین.(۱۳۷۵) آئین میترا. ترجمه بزرگ نادرزاد. تهران: نشر چشمه
مرکلباخ راینهولد.(۱۳۸۷) میترا (آیین و تاریخ).ترجمه‌ توفیق گلی‌زاده. تهران: نقش اختران
مولوی،مثنوی.(1379) تصحیح رینولد نیکلسون. چاپ هفتم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی
نصیری دهقانی، مهدی. (1389). راز عدد هفت. تهران: ابتکار دانش