پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

از خراسان تا همدان (برّرسی تأثیر احمد غزالی بر عین القضات همدانی)

نوع مقاله : تحلیلی و انتقادی

نویسنده

دانشگاه پیام نور

چکیده

احمد غزالی به عنوان یکی از برجسته­ترین مشایخ صوفیه و نیز یکی از نامداران فرهنگ ایرانی، پس از طی مراحل طریقت و منازل سلوک، یکسره به تربیت صوفیان و خدمت بدیشان پرداخت. مبالغه نکرده‌ایم اگر بگوییم که مشهورترین مریدان و شاگردان وی عین‌القضات همدانی بوده است. دیدار احمد غزالی و درک محضر وی چنان تأثیر شگرفی برسلوک فکری و معنوی قاضی داشته است که بازتاب آن در جای جای نوشته‌های او قابل مشاهده است. بر همین اساس در این نوشتار کوشیده‌ایم تا این تأثیر و تأثّر در ابعاد گوناگون کاویده شود؛ باشد که حلقات بیشتری از زنجیرة ارتباط عرفان خراسان با نواحی غرب ایران بویژه ناحیة همدان شناخته آید

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

From Khorasan to Hamedan (The study of the influence of Ahmad Ghazali on Ein Alghozate Hamedani)

نویسنده [English]

  • hamed Khatamipour
Payame noor University
چکیده [English]

Ahmad Ghazali is one of the most outstanding Sufi sheikhs and one of the famous persons of Iran culture as well. Having mastered Sufism practices and also sciences of that era, Ghazali spend a lifetime in training Sufis. It is no exaggerating to say that the most famous student of his was  Ein Alghozate Hamedani, he met Ghazali and was deeply impressed by him, as it can be seen in his writings. Therefore this study is an attempt to investigate this influence to shed some lights on the relation between the theosophy of Khorasan with that of western areas of Iran in particular Hamedan.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ahmad Ghazali
  • Ein Alghozate Hamedani
  • Sufism in Khorasan
  • defense of Satan
  • beloved praising
1ـ الرافعی، عبدالکریم بن محمد، (1376، ه ش)، التدوین فی ذکر اهل العلم بقزوین، ضبط نصّه و حقّق متنه، الشیخ عزیزالله العطاردی، جمعیّه المخطوطات الایرانی.
2ـ ابراهیمی دینانی، غلامحسین، (1381)، دفتر عقل وآیت عشق، جلد 2 ، تهران:  انتشارات طرح نو.
3ـ ابن جوزی، جمال الدین ابوالفرج، (1359، ه ق): المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم، حیدرآباد کدکن.
4ـ ـــــــــــــ، تلبیس ابلیس، تحقیق الدکتور احمد حجازی السقاء ، مکتبه الدینیه، قاهره.
5ـ ابن‌ملقن، طبقات الاولیاء ،(1968): حققه و خرجه نورالدین شریبه، بیروت، دارالمعرفه.
6ـ بیهقی، ابوالحسن ظهیرالدین،(1976)، تتمه‌ی صوان الحکمه، دمشق.
7ـ جامی، عبدالرحمن،(1370)، نفحات الانس من حضرات القدس، تصحیح محمود عابدی، تهران: انتشارات اطّلاعات.
8ـ رازی، نجم‌الدین،(1381)، مرموزات اسدی در مزمورات داودی، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران، انتشارات سخن.
9ـ زرّین‌کوب، عبدالحسین، (1373)، ارزش میراث صوفیه، تهران، انتشارات امیرکبیر.
10ـ ـــــــــــــ، (1376)، جستجو در تصّوف ایران، تهران، انتشارات امیرکبیر.
11ـ ـــــــــــــ، (1376)، فرار از مدرسه، انتشارات امیرکبیر.
12ـ سبکی، تاج الدین عبدالوهاب، (1966)، طبقات الشافیه الکبری، تحقیق عبدالفتاح محمد الحلو، محمود محمد الطناحی، قاهره.
13ـ سلفی، حافظ ابی طاهر احمد بن محمد، (1993)، معجم‌ السفر، تحقیق عبدالله عمر البارودی، دارالفکر.
14ـ سمرقندی، دولتشاه، تذکره‌الشعراء، تصحیح محمد عباسی از روی چاپ براون، کتابفروشی بارانی.
15ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا، (1373)، در اقلیم روشنایی(تفسیر چند غزل از حکیم سنایی غزنوی)، تهران، انتشارات آگاه.
16ـ عسقلانی، ابن حجر، (1329، ه ق) لسان المیزان، حیدرآباد دکن.
17ـ عطّار، فریدالدین، تذکره‌الاولیاء ، از روی چاپ نیکلسون، با مقدّمه‌ی علّامه قزوینی، انتشارات گنجینه، 2 جلد در یک مجلد.
       18ـ ـــــــــــــ، (1383)، منطق‌الطیر، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: انتشارات سخن.
19ـ غزالی، احمد، (1359): سوانح، تصحیح نصرالله پورجوادی، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
       20ـ ـــــــــــــ، (1942)، سوانح،  تصحیح هلموت ریتر، استانبول: مطبعه‌ی معارف.
21ـ ‌ـــــــــــــ، (1376)، مجالس، به اهتمام احمد مجاهد، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
22ـ ـــــــــــــ، (1376)، مجموعه‌ی آثار فارسی، به اهتمام احمد مجاهد، تهران:  انتشارات دانشگاه تهران.
23ـ‌ ـــــــــــــ، (2536)، مکاتبات خواجه احمد غزالی با عین القضات همدانی، تصحیح نصرالله پورجوادی، تهران: انتشارات خانقاه نعمت الّلهی.
24ـ ـــــــــــــ، (2536)، مکتوبی از احمد غزالی، به اهتمام نصرالله پورجوادی، تهران: جاویدان خرد، (نشریه انجمن شاهنشاهی فلسفه‌ی ایران) ، سال 3 ، ش1 ، بهار.
25ـ فروزانفر ، بدیع‌الزمان، (1375)، شرح مثنوی شریف، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
26ـ فوطی، عبدالرزاق، (1963)، مجمع‌الآدب فی معجم الالقاب، حقّقه الدکتور مصطفی جواد، دمشق.
27ـ کلابادی، ابوبکر، التعرف لمذهب اهل التصوّف، (1379، ه ق/ 1960 م) عبدالحلیم محمود، طه عبدالباقی سرور.
28ـ ماسینیون، لوئی، (1348)، قوس زندگی حلاج، ترجمه‌ی عبدالغفور روان فرهادی، تهران.
29ـ محمدبن منوّر، (1366)، اسرار‌التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: انتشارات آگاه.
  30ـ‌معزی، امیر، (1318)، دیوان، به اهتمام عباس اقبال، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
31ـ نیکلسون،‌رینولد، (1382)، تصوّف اسلامی و رابطه‌ی انسان و خدا، ترجمه‌ی محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: انتشارات سخن.
32ـ همدانی، عین القضات، (1377)، نامه‌ها، (جلد اول و دوم به تصحیح عفیف عسیران و علینقی منزوی، جلد سوم به تصحیح علینقی منزوی)، تهران: انتشارات اساطیر.
33ـ ـــــــــــــ، (1377)، تمهیدات، تصحیح عفیف عسیران، تهران: کتابخانة منوچهری.
34ـ ـــــــــــــ، (1341)، زبده‌الحقایق، تصحیح عفیف عسیران، تهران.
35ـ ـــــــــــــ، (1378)، ،‌شکوی الغریب، ترجمۀ قاسم انصاری، تهران: انتشارات منوچهری.