پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

پلی بر تصاویر بدیع، صنایع بدیعی و صور خیال در شعر خاقانی

نوع مقاله : پژوهش کاربردی

نویسنده

دانشگاه فرهنگیان

چکیده

شعر فنی یکی از دشوارترین و پیچیده‏ترین سبک‏های شعر فارسی است که در قرن ششم رواج یافت. خاقانی از بزرگترین شاعران این سبک به شمار می‎رود. یکی از سئوالاتی که مطرح می‎شود این که خاقانی به چه شیوه‎ای از علوم بلاغی بهره گرفته و این کاربرد چه تأثیری بر شعر او گذاشته است؟ کتاب‎ها و مقالات زیادی پیرامون سبک شعر خاقانی و دشواری‎های شعری او نوشته شده است ولی به دلیل گستردگی اشعار و مضامین متنوع و دیر فهم بودن اشعار خاقانی هنوز این ضرورت وجود دارد که پژوهش‎گران به تحقیق و تفحص بپردازند و پیچیدگی‎ها و دشواری‎های شعری او را برطرف نمایند. انجام پژوهش‎های جدید دربارۀ خاقانی و اشعار او سبب می‎شود که خوانندگان بتوانند با زبان و شعر خاقانی ارتباط بیشتری برقرار کنند و آن‎ها را بهتر درک کنند. خاقانی برای خلق تصاویر بدیع و شگفت‎انگیز در اشعار خویش از صنایع بدیعی و صور خیال به شیوه‎هایی خاص بهره برده است. اگرچه این بدیع‌گویی سبب پیچیدگی اشعار او شده ولی به لحاظ هنری و آفرینش ادبی بسیار درخور توجه است. در این مقاله با ارائۀ نمونه‏هایی از اشعار خاقانی، لفظ‏پردازی‏های او در شعر تبیین شده و جایگاه این شاعر سترگ در سبک فنی نقد و بررسی شده است. در ادامه برخی از دشواری‏های شعری، علل این مغلق‏گویی و پیچیدگی بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Bridge over illustrations innovative, Rhetorical And Eidolon In poetry Khaghani

نویسنده [English]

  • seyedali karamatimoghadam
مدرس
چکیده [English]

Technical poem is one of the most difficult and most complex style of Persian poetry that was introduced in the sixth century. Khaghani si of the greatest poet of this style . One question that arises is that Khaghani What manner of rhetorical taken from advantage sciences and this what effect has on his poetry? Books and articles written on poetry style and difficulty of the Khaghani poems But because of the widespread the poems And varied themes and difficulty Khaghani poems still it is necessary that Researchers to pay investigation to resolve the complexity and the difficulty of his poetic . New research on the Khaghani and his poetry will help to readers would connect more with language and Khaghani poetry and will understand better them. Khaghani is used Of the imagination in particular ways to create amazing new illustrations in his poems. Although this innovation led to the complexity in his poems, but in terms of artistic and literary creation is very significant. In this article has been explained examples of the Khaghani poems , his rhetoric in poetry by providing And is reviewed in the Technical style of the great poet. In the following has Been investigated some of the difficulty of poetry And the causes of this complexity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khaghani
  • difficult
  • verbal and semantic beauty
  • innovation and avoidance of duplication
اردلان جوان، سیدعلی (1375). تجلی شاعرانه اساطیر و روایات تاریخی و مذهبی در اشعار خاقانی. مشهد: به نشر.
ــــــــــــــ (1392). صهبای خیال خاقانی: تصـویـرهای زیبـا در اشعـار خـاقـانی. مشهد: به نشر.
اشرف­زاده، رضا (1384). بهار زندهدلان. تهران: انتشارات جامی‌.
ــــــــــــــ (1374). رنج­نامۀ زندانی نای و مرنج. مشهد: صالح.
ـــــــــــــ (1385). گزیدۀ اشعار خاقانی شروانی. تهران: اساطیر. 
امامـی‌، نصـرالله (1375). ارمغان صبح. تهـران: جامی‌.
پارسا، احمد و حسین پناهی، فردین (1390). «استعاره‎های ترکیبی، گونه‎ای نو یافته از استعاره در سروده‎های خاقانی شروانی». مجله شعر پژوهی، شماره 8، صص 50- 20.
تجلیل، جلیل (1363). «جاذبه‎های شعری خاقانی و هنرهای ادبی او». مشکو‌ة، شماره 6، صص 182-170.
خاقانی شروانی، افضل­الدین (2537). تحفهالعراقین. تصحیح یحیی قریب. تهران: امیرکبیر.
ــــــــــــــــ (1375). دیوان. تصحیح بدیع­الزمان فروزانفر. تهران: نگاه.
دشتی، علی (1340). شاعری دیر آشنا. تهران: امیرکبیر.
رودکی (1385). دیوان اشعار. تصحیح سعید نفیسی. زیر نظر برتلس. تهران: نگاه.
سجادی، سید ضیاءالدین (1373). شاعر صبح. تهران: سخن.
ـــــــــــــــــ (1374). فرهنگ لغات و تعبیرات دیوان خاقانی شروانی. تهران: زوار.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1372). صور خیال در شعر فارسی. چاپ پنجم. تهران: آگاه.
صفا، ذبیح الله (1371). تاریخ ادبیات در ایران. جلد 2. چاپ یازدهم. تهران: فردوس.
فلاح رستگار، گیتی،(1357). «تصویر در شعر خاقانی». مجله جستارهای ادبی، شماره 55، صص 532- 494.
کزازی، میرجلال­الدین (1368). رخسار صبح. تهران: نشر مرکز. 
 
ـــــــــــــ (1376). سراچۀ آوا و رنگ. تهران: سمت.
ماهیار، عباس (1380). شرح مشکلات خاقان. دفتر سوم (نسیم صبح). کرج: جام گل.
معدن کن، معصومه (1375، 1377، 1378). نگاهی به دنیای خاقانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ـــــــــــ (1375). «پرتوی از هنر و خلاقیت خاقانی». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز، شماره 160 و 161، صص 250- 227.
نظامی‌عروضی سمرقندی (بی­تا). احمد بن عمر، چهار مقاله. تصحیح محمد قزوینی و به کوشش معین. ارمغان.
نظامی گنجوی (1366). کلیات خمسۀ نظامی، با مقدمۀ شبلی نعمانی. تهران: جاویدان.
همایی، جلال­الدین (1373). فنون بلاغت و صناعات ادبی. تهران: هما.