پژوهش های ادبی و بلاغی; پژوهش; ادبیات; بلاغت;

آیرونیِ زبانی در مقامات ابوسعید ابوالخیر

نوع مقاله : تحلیلی و انتقادی

نویسنده

دکترای زبان و ادبیات فارسی

چکیده

آیرونیِ‌ زبانی (verbal irony) یکی از انواعِ شناخته شده‌ی آیرونی‌ست. این پژوهش بر آن است تا با شناخت این پدیده‌ی بلاغی و دقّت در تعاریفِ آن ابتدا تعریف دقیقِ آیرونی زبانی را روشن کند و سپس کرانه‌های آن را با تفکیک میان تعریف کلاسیک و مدرن مشخّص نماید. سپس به بررسی این پدیده‌ی بلاغی در کلمات روایت شده از ابوسعیدِ ‌ابوالخیر در نوشته‌های مقامات‌نویسان بپردازد. نویسنده برآن است که بوسعید واجد اندیشه‌هایی‌ست که در تقابل با مشهورات رایج عرفانی دوران خود قرار دارد. این اندیشه ها در رفتارها و زبانی نمود یافته‌اند که کاملاً بازنمایاننده‌ی افکار او هستند.شاید هماهنگیِ اندیشه و زبان بوسعید را در آیینه‌ی مفهومِ آیرونی بهتر از هر مفهوم دیگری بتوان توضیح داد. نویسنده در این پژوهش برآن است تا با معرّفی و شناخت مفهوم آیرونی راهی به توضیح این هماهنگی ببرد.می‌توان مدّعی شد که شخصیتی که در مقامات‌ها از ابوسعید ابوالخیر ترسیم شده است یکی از بهترین شخصیت‌هایِ آیرونیک ادبیات جهان و سرآمد شخصیت‌هایِ آیرونیکِ ادب پارسی است. وی هم در اعمال و رفتارهای خویش و هم در سخنان و گفته‌های خود از رویکردی آیرونیک نسبت به جهان و هستی برخوردار است تا جایی که می‌توان موقعیت وجودیِ آیرونیکِ ابوسعید ابوالخیر را برخوردار از ذاتی آیرونیک دانست. لازم به ذکر است که تمام نمونه‌های آیرونی بوسعید ازمتن مقامات بوسعید که با عنوان«چشیدن طعم وقت» به چاپ رسیده بیرون آورده شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Verbal Irony in Abu-Said's quotations

چکیده [English]

Verbal Irony is one of the types of irony. Following study firstly aims to explain this rhetorical trope thoroughly to be able to distinguish between its traditional and modern definition. Secondly by applying this device, Abu-said's quotations are reexamined. It seems that Abu-Said takes issues with his contemporary Sufism. His disagreements with Sufism, revealed in Abu-Said’s words and deeds, might be considered ironically. This paper sets the stage for reexamining Abu-Said’s quotations in particular by the Verbal Irony.
in this way Wilson and Sperbers essay about Verbal Irony helps the author to classified all types of irony in Abu-Said's quotation while the author himself defined some other type of it and applied them too.this paper is the first research that is going to speak about to Abu-Saids Irony and reperesent him as an Ironic Sufi with Ironic quotations and deeds.
keywords: Verbal Irony, Ironical understatement, Ironical Overstatement, silence, Abu-said Abolkheir.

کلیدواژه‌ها [English]

  • keywords: Verbal Irony
  • Ironical understatement
  • Ironical Overstatement
  • Silence
  • Abu-said

مراجع

آقاحسینی، حسین (1387). «مقایسه تحلیلی کنایه و آیرونی». یزد: فصلنامه علمی- پژوهشیِ کاوش­نامه. ش 17.
ارسطو (1389). اخلاق نیکوماخوس. ترجمه محمّدحسن لطفی. چاپ سوم. تهران: نشر طرح نو.
ـــــــــ (1389). فنّ خطابه. ترجمه پرخیده ملکی. چاپ دوم. تهران: نشر اقبال.
افلاطون (1380). دوره آثار. ترجمه محمّدحسن لُطفی. چاپ سوم. تهران: انتشارات خوارزمی.
بهره­مند، زهرا (1389). «آیرونی و تفاوت آن با طنز و صنایع بلاغیِ مُشابه». تهران: فصلنامه زبان و ادب پارسی. ش 45.
پورمظفّری، داوود (1389). «نگرش آیرونیکِ شمس تبریزی به گُفتمان­ها و نهادهایِ موجود عصرِ خود». تهران: دوفصلنامه علمی- پژوهشیِ ادبیات عرفانی دانشگاه الزّهرا.
شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1385). چشیدن طعم وقت (مقامات کهن و نویافته بوسعید). از میراث عرفانی ابوسعید ابوالخیر. تهران: نشر سخن.
صادقی، لیلا (1389). «کارکرد گفتمانی سکوت در ساخت­مندیِ داستانِ کوتاه». تهران: فصلنامه مدرّس علومِ انسانی. د 14. ش 5.
غُلامحسین­زاده، غُلامحُسین (1388). «آیرونی در مقالاتِ شمس». تهران: فصلنامه مُطالعات عرفانی. ش 9.
قاسم­زاده، سیّدعلی (1391). «آیرونی و کارکرد آن در دستگاه فکریِ ناصرخُسرو». تهران: فصلنامه تخصّصی سبک­شناسی زبان و ادب فارسی (بهارِ ادب). س 5. ش 2.
گاتری، دبلیو. کی. سی (). سوفسطائیان (2). دیدگاه­های اخلاقی شخصیت­های برجسته. ترجمه حسن فتحی. تهران: انتشارات فکر روز.
Anderson J. R.; R. Dean (2000). Glossary of Greek Rhetorical Terms. peeters.
Colebrook, Claire (2004). Irony. the new critical idiom. first published. Routledge.
Muecke, D. C. (1986). Irony and The Ironic. The critical idiom. Methuen.
W. Gibbs. Jr.; Roymond & L. Colston; Herbert (2007). Irony in language and Thought. Lawrence Erlbaum Associates.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار